Appelboom snoeien

Regelmatig snoeien is niet alleen belangrijk voor het uiterlijk, maar ook noodzakelijk voor een gezonde ontwikkeling van de boom. Het kost de boom namelijk veel energie en voedingsstoffen om alle takken en vruchten te ondersteunen. Als een boom meerdere jaren verwaarloosd wordt, kan het gebeuren dat de vruchten klein blijven en minder smaak bevatten. Als je de boom anderzijds forser snoeit (vb. tot er nog één of twee vruchten per vruchtstand overblijven), kunnen de resterende appels zich beter ontwikkelen en kan de appelboom nieuwe bloemknoppen voor het volgende jaar maken. Zo kan je ook volgend jaar genieten van heerlijke appels.

De snoeitechniek van appelbomen kan verschillend zijn afhankelijk van het type appelboom in je tuin : halfstam, hoogstam, struik, piramidevorm, zuilvorm, ... Terwijl je een ladder moet gebruiken en een paar uur vrije tijd moet opofferen bij grote appelbomen, is het snoeien van een zuilvormige boom erg eenvoudig.

Appelbomen in struikvorm en hoogstammige appelbomen zijn bomen met een "open midden" - er is geen centrale hoofdstam aanwezig in het midden van de kruin. De hoofdstam wordt gesnoeid omdat deze anders behoorlijk hoog kan worden waardoor het moeilijk wordt om de boom te verzorgen en om de appels te oogsten. In plaats daarvan worden drie tot vier sterke zijtakken gestimuleerd die zich ontwikkelen tot hoofdtakken waarop na verloop van tijd nieuwe zijscheuten worden gevormd.

Bij spindelstruiken en appelbomen in piramidevorm zal de hoofdstam als centrale gesteltak in het midden van de boom blijven staan. Dit komt ook overeen met de groeiwijze van dit type bomen. Voor appelliefhebbers wordt de oogst echter iets eenvoudiger aangezien de bomen minder sterk in de hoogte groeien : ze worden slechts 2 meter hoog.

Links en rechts van de hoofdstam worden zijtakken gevormd waarvan enkele op hun beurt als gesteltakken dienen. De kroon van dit type appelbomen is daarom eerder kegel- of piramidevormig. Beide bomen hebben voor extra ondersteuning een steunpaal nodig waaraan de hoofdstam wordt bevestigd. Omdat spindelstruiken naast hun compacte vorm ook gekend zijn voor hun rijke en smakelijke oogst, zijn ze heel populair bij fruittelers. Tegenwoordig zijn ze ook vaker terug te vinden in particuliere tuinen.

De zuilappel ontwikkelt een sterke middenstam waaruit enkele zijtakken groeien. Als deze te lang worden, kan je ze inkorten tot op 10 - 15 cm met een scherpe tuinschaar. Zo bereik je ook de zuilenvorm (vandaar de naam 'zuilappel'). Mocht de stam na enkele jaren toch te hoog worden, kan je die in de nazomer bijsnoeien net boven een zijtak.

1. Laat slechts drie tot vijf zijtakken over zodat de appelboom zijn kracht niet over meerdere scheuten hoeft te verdelen. Idealiter kies je duidelijk zichtbare, stevige takken die in een hoek van 45° tot de hoofdstam staan. Deze zijtakken vormen de gesteltakken van je appelboom. Verticaal groeiende takken daarentegen vormen concurrentie tegenover de hoofdstam en moeten daarom worden ingekort. Ook naar binnen groeiende, sterk naar onder buigende of kruisende takken staan een gezonde groei en een rijke oogst in de weg.
2. Zorg ervoor dat je bij het snoeien de verdikking aan de basis van de tak niet beschadigt zodat de snoeiwonde aan de boom beter kan genezen.
3. Snoei de resterende zijscheuten tot een vergelijkbare lengte door de betreffende takken ongeveer 2/3 in te korten.
4. Snoei de hoofdstam ongeveer 20 tot 30 centimeter boven de zijtakken terug.

Nadat je je boom in vorm hebt gebracht, is het belangrijk om deze vorm te behouden en voor een gezonde groei te zorgen. Net als bij de wintersnoei moet je bij een behoudssnoei ook alle verticaal groeiende zijscheuten verwijderen die zouden kunnen concurreren met de hoofdstam en die de vorming van bloemen en van de oogst kunnen verminderen. Takken die parallel groeien, concurreren ook met elkaar. Kies hier voor de opvallendste takken. Ook takken die naar onder of naar binnen groeien, moeten verwijderd worden. Te lange takken kunnen ingekort worden om ze in vorm te brengen.

Daarnaast moet je aandacht bestenden aan de relatie tussen vruchtscheuten en bladscheuten. De bladeren, die zorgen voor de fotosynthese, zijn namelijk onvervangbaar voor de boom. Als je alleen fruitscheuten laat staan in de hoop dat dit een rijke oogst zal opleveren, dan zal je volgend jaar bedrogen uitkomen. Bij het snoeien van een appelboom kan je het beste van buiten naar binnen werken.

Een behoudssnoei wordt de eerste vijf tot tien jaar meestal jaarlijks uitgevoerd. Bij zeer langzaam groeiende appelsoorten kan het een jaar of twee duren voordat de boom moet gesnoeid worden. We raden je echter niet aan om het snoeien van de appelboom enkele jaren uit te stellen om daarna een radicale snoeibeurt te moeten uitvoeren. Als de boom te veel wordt ingekort, zal hij reageren met een extreme groei en net dat moet je vermijden.

Vooral na een forse snoeibeurt kunnen waterscheuten ontstaan. Dit zijn lange, dunnen takken - ook wel waterloten genoemd - met weinig bladeren die quasi verticaal de hoogte in schieten. We raden je aan om deze scheuten zo snel mogelijk te verwijderen omdat ze dan nog zacht en buigzaam zijn en gemakkelijk met de hand kunnen worden uitgetrokken. Ontdek je in de zomer waterscheuten aan je appelboom, wacht dan niet tot de wintersnoei in het voorjaar ; verwijder de waterscheuten zo snel mogelijk! Merk je ook nog enkele gedroogde, oude vruchten (vruchtmummies) op? Je appelboom zal blij zijn als je ook die verwijdert. De gedroogde vruchten kan je het beste niet op de composthoop gooien maar bij het restafval omdat daar vaak veel infectiegevaar bestaat.

Net zoals appelbomen in piramidevorm zijn ook spindelstruiken voorzien van een centrale hoofdstam van waaruit vier hoofdtakken horizontaal vertakken. Zoek na de aanplanting vier goed ontwikkelde zijtakken die zo een 60 tot 90 centimeter boven de grond groeien. Verwijder alle andere zijscheuten. De hoofdstam moet je ongeveer drie knoppen boven de hoogste zijtak afknippen.

Na de aanplanting kan je in augustus overgaan tot de vormsnoei. Alle nieuwe scheuten die verticaal omhoog groeien, worden daarbij afgeknipt. Bind zijtakken die te veel naar boven groeien voorzichtig vast zodat ze bijna horizontaal in de lucht hangen. Bevestig nu een speciale buisvormige band of een zacht touw aan het bovenste derde deel van de tak en wikkel het andere uiteinde van het touw om de stam. Hierdoor wordt de zijscheut iets naar beneden getrokken tot een bijna horizontale positie. Zorg ervoor dat je de takken en de stam niet te strak samentrekt en wees voorzichtig bij het buigen om te voorkomen dat de takken afbreken. Bind de gesteltakken pas vast als ze wat sterker zijn.

In de daaropvolgende jaren kan je de banden zonder probleem verwijderen eens de gesteltakken horizontaal blijven. Ook naar binnen groeiende scheuten moeten worden verwijderd en te lange, onvertakte scheuten moeten worden ingekort. Als takken in de boomkruin groeien of steil naar onder groeien, moet je deze ook snoeien. Als zich verder naar boven toe nog meer zijtakken vormen, kan je deze vastbinden en ook horizontaal brengen. Hierdoor ontstaat na verloop van tijd een kegelvormige, goed vertakte boomtop.