Zoete aardappel

De zoete aardappel zou afkomstig zijn uit Zuid-Amerika of Indië. Na verloop van tijd heeft de groente zich via Spanje een weg gebaand naar Europa en is ze de laatste jaren steeds populairder geworden in onze contreien. Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties werd er in 2021 ongeveer 89 miljoen ton zoete aardappelen geoogst. China is de grootste producent.

De zoete aardappel (Ipomoea batatas), die ook wel “batata” wordt genoemd, behoort tot de windefamilie (Convolvulaceae) en is daarom maar heel ver verwant aan de bekende aardappel (Solanum tuberosum), hoewel beide op vergelijkbare wijze worden verwerkt in de keuken.

De meest voorkomende variëteit van de zoete aardappel is de oranje-vlezige “Beauregard”. Met andere variëteiten zoals de witgeel gevlekte “Bonita” of de paars gevlekte “Sakura” brengt deze veelzijdige knol een aantrekkelijk kleurenspel op het bord. Net als traditionele aardappelen kunnen de kleurrijke zoete aardappelrassen worden gebruikt om bijvoorbeeld friet en aardappelpuree van te maken, of als voedzaam bijgerecht voor salades.

Niet alleen in de keuken valt de knol op met zijn zoete, nootachtige smaak. Ook in verhoogde bloembakken, serres en op balkons vormt de plant met haar wit-roze bloemen en hartvormige bladeren op stengels van 3 tot 4 meter lang een echte blikvanger.

Zoete aardappelen houden van een zonnig plekje, beschut tegen wind en koude regen. In onze contreien worden zoete aardappelen idealiter gekweekt in serres, maar ook verhoogde moestuinbakken of potten met een inhoud van minimaal 30 liter zijn heel geschikt. Zo heeft de sterke knol voldoende ruimte om in te wortelen.

De hongerige plant voelt zich thuis in een losse zandgrond. Een bodemtemperatuur boven 18°C is ideaal voor een goede plantenontwikkeling. Een stikstofrijke bodem zal bovendien een krachtige groei garanderen. Kies bij voorkeur een grond met hoog humusgehalte die eveneens verrijkt is met meststof.

Als je geen kant-en-klare zoete aardappelplanten bij je tuincentrum of kwekerij wilt kopen, dan kan je de knollen zelf kweken. Koop bij voorkeur biologische zoete aardappelen - conventionele exemplaren kunnen namelijk behandeld zijn met een kiemremmer. Vanaf eind januari tot half februari kan je voorzaaien. Meestal is dit echter niet de moeite waard omdat de zaden van zoete aardappelen heel moeilijk ontkiemen.

Er zijn 2 manieren om zoete aardappelen te kweken :

1. In water

Deze werkwijze kan je vergelijken met deze van een avocado.

• Snijd het ene uiteinde van de zoete aardappel af.
• Stop tandenstokers rond het afgesneden uiteinde.
• Hang het afgesneden uiteinde in een glas gevuld met water en plaats het glas op een lichtrijke vensterbank.
• Als de gevormde scheuten ongeveer 20 centimeter lang zijn, kan de knol voor de helft in de grond worden aangeplant.

2. In de grond

• Snijd de zoete aardappel in schijfjes van ongeveer 10 cm dik en laat ze een dag aan de lucht drogen om rotting te voorkomen.
• Leg de gedroogde schijfjes in een pot met potgrond en bedek ze voor de helft.
• Plaats de pot om een warme, lichtrijke plaats en bevochtig de potgrond regelmatig.
• Na enkele weken zullen de scheuten zich ontwikkelen - eens ze 10 tot 15 centimeter lang zijn, kan je ze dicht bij de zoete aardappel afsnijden en in water zetten.
• De stekken zullen wortelen vormen. Eens deze voldoende groot zijn, kan je ze in een grotere pot met voedingsrijke potgrond aanplanten. Geef voldoende water.

De voorgekweekte stekken of aangekochte plantjes kunnen vanaf half mei, na de IJsheiligen, buiten worden uitgeplant. Dit kan gebeuren bij een bodemtemperatuur van minstens 10°C. Lagere temperaturen moeten vermeden worden want deze kunnen de groei van de plant belemmeren. Een laag mulch zal de plant extra beschermen tegen de koudere nachttemperaturen en houdt de bodem eveneens langer vochtig, wat vooral handig is tijdens hete en droge zomers. Zo zal de grond trager uitdrogen.

Bij de teelt van zoete aardappelen in de volle grond raden we je aan om rekening te houden met een afstand van 30 tot 50 cm tussen de planten. Als je zoete aardappelen in rijen wilt aanplanten, voorzie dan minstens 50 cm tussen de rijen. Zo hebben je planten voldoende ruimte om in te wortelen en zich verder te ontwikkelen.

Zoete aardappelen kunnen ook in potten of bakken worden gekweekt. De knollen hebben voldoende plaats nodig om zich optimaal te kunnen ontwikkelen. Daarom raden we je aan om een pot te kiezen met een minimum inhoud van 30 liter. Een kleine verhoogde moestuinbak of kleine bloembakken zijn dus niet geschikt.

Als je je zoete aardappelen samen met andere gewassen wilt aanplanten, lees dan zeker de tips na in ons artikel “Gemengde teelt voor een kleurrijke moestuin - 5 tips”. Zoete aardappelen kunnen met heel veel verschillende plantensoorten worden aangeplant op voorwaarde dat ze voldoende plaats hebben om te groeien.

De tropische knol is een echte zonneklopper. Net daarom heeft de plant voldoende water nodig, vooral tijdens langere periodes van droogte. Tijdens de groeifase heeft de zoete aardappel veel water nodig zodat hij een gezond wortelstelsel kan ontwikkelen en hij zijn grote, zachte bladeren voldoende water ter beschikking kan stellen. Wateroverlast moet echter vermeden worden.

De zoete aardappel is een heel hongerige plant. Om te groeien heeft de plant dus niet alleen voldoende water, maar ook heel veel voedingsstoffen nodig. Gebruik bij voorkeur een biologische meststof met lange werking. Op die manier zal je zorgen voor een actief bodemleven.

Zoete aardappelplanten in potten en in verhoogde moestuinbakken hebben een beperkt grondvolume ter beschikking. Ook hier is het nodig om te bemesten met een biologische meststof om zo een gezonde plantenontwikkeling en rijke oogst te garanderen.

Niet alleen wij zijn fan van de zoete aardappel. Bovengronds vreten tal van slakken aan de bladeren, ondergronds knabbelen veldmuizen aan de knollen. Tijdens de oogst kan dit voor onaangename verrassingen zorgen. Door je zoete aardappelen te kweken in een verhoogde moestuinbak, krijgen deze ongewenste gasten geen kans om je planten te beschadigen. Zoete aardappelen kan je ook in een pot kweken. Door slakkenkorrels te strooien, kan je de vervelende slakken tegenhouden.

Afhankelijk van de weersomstandigheden kan je je zoete aardappelen in september en oktober oogsten. De kweekperiode bedraagt normaliter 100 dagen. Aan het begin van de herfst, als de bladeren beginnen geelkleuren, zijn de aardappelen oogstrijp. Als je je oogstseizoen wilt verlengen of als er risico is op koude temperaturen, dan kan je de planten beschermen onder een dikke laag mulch of stro.

Zoete aardappelen oogst je door een spitvork diep in de grond te steken en de knollen los te wrikken, net zoals bij aardappelen. Probeer daarbij de wortels zo weinig mogelijk te beschadigen. Aarderesten kan je met de hand verwijderen. Fijn vuil kan je achteraf met water afspoelen. Na de oogst moet je de zoete aardappelen ongeveer 2 dagen aan de lucht laten drogen. In de tussentijd kan je met de bladeren van de plant een heerlijke maaltijd bereiden. Die zijn namelijk eetbaar en kunnen op dezelfde manier als spinazie worden verwerkt.

Beschadigde knollen moet je zo snel mogelijk opeten om te vermijden dat ze gaan rotten. Enkel onbeschadigde exemplaren mogen normaliter worden bewaard. De knollen kan je enkele weken bij een temperatuur van ongeveer 15°C bewaren op voorwaarde dat je ze regelmatig controleert.