- COMPO
- Advies
- Onkruid & mos
- Wat is onkruid en hoe krijg je het weg?
Wat is onkruid - en hoe krijg je het weg?
Of het nu gaat om brandnetels, zevenblad of hondsdraf : wild groeiende onkruiden heb je liever niet in je zorgvuldig onderhouden bloemperk of in je gazon. Maar wat zijn nu precies onkruiden en hoe kom je ervan af?
Wat is onkruid?
Paardenbloem, klaver distel - wie deze planten in de tuin ontdekt, is meestal niet zo blij. Deze planten staan bekend om hun hardnekkigheid en robuustheid, iets waar andere planten alleen maar jaloers op kunnen zijn. Voor onkruiden maakt het niet uit of ze op een braakliggend of beplant stuk grond groeien : ze zijn zo dominant dat ze al je geliefde bloemen verdringen, je gazon inpalmen en zelfs alle open plekjes in het gazon innemen.
Dat brengt ons naadloos bij de kern van de zaak : onkruiden zijn alle planten die zich zonder toestemming in de tuin hebben gevestigd en die niet gewenst zijn. De term is daarom eigenlijk nogal subjectief. Klassiek omvat de term “onkruiden” veel lokale wilde kruiden zoals paardenbloemen, klaver of madeliefjes. Als je deze planten graag in je tuin wilt hebben, dan zal je ze natuurlijk niet als ongewenst onkruid beschouwen. In dat geval spreekt men van bijkruiden in plaats van onkruiden. In de bosbouw wordt ook de term “begeleidende groei” gebruikt omdat de typische onkruiden zowel een positieve als een negatieve invloed kunnen hebben.
Zelfs gewenste planten kunnen onder bepaalde omstandigheden onkruid worden. Groene munt is bijvoorbeeld een extreem populair kruid dat in de zomer vaak in bloembakken of kruidenbedden wordt geplant. We raden je echter aan om de munt in een bloembed met een wortelbarrière te planten. De plant groeit namelijk relatief snel en kan langzamerhand een echte woekerplant worden.
Wat is een neofyt?
De term “neofyt” wordt gebruikt wanneer gekweekte planten, die oorspronkelijk in andere regio’s voorkomen, zich snel verspreiden op hun nieuwe locatie en inheemse soorten verdringen. Naast verschillende muntsoorten worden ook de vlinderstruik en de waterteunisbloem in ons land als neofyt beschouwd.
Conclusie : 3 criteria
Vanuit tuinperspectief worden planten gewoonlijk onkruid genoemd als ze…
- … concurreren om voedingsstoffen, licht en water met een gekweekte plant waardoor deze plant minder bloemen vormt, minder oogst oplevert of zelfs compleet verdrongen wordt.
- … zich massaal verspreiden.
- … ongewenst zijn en het esthetische aspect verstoren vb. in het gazon
In de landbouw worden planten ook als akkeronkruid beschouwd als ze bijvoorbeeld de oogst vervuilen of enigszins de gewasopbrengst beschadigen. Onkruidbestrijding valt dan ook onder het bereik van gewasbescherming. Het is namelijk belangrijk om gewassen te beschermen tegen schadelijke en dominante onkruiden.
Welke soorten onkruiden bestaan er?
Onkruiden kunnen zich zowel via de wortels als via bovengrondse uitlopers en via zaden verspreiden :
1. Wortelonkruiden
Heermoes, berenklauw, grote weegbree, gewone brunel, citroengele honingklaver, ganzerik, madeliefje, zevenblad, veldzuring, hoornbloem, jacobskruiskruid, schapenzuring, knolboterbloem, paardenbloem, ruige weegbree, smalle weegbree, paardenstaart, duizendblad, wikke, fluitenkruid.
2. Zaadonkruiden
Herik, ereprijs, witte ganzenvoet, kleine veldkers, klein kruiskruid, gewoon biggenkruid, knopherik, herderstasje, kleefkruid, vederdistel, melde, gewoon varkensgras, vogelmuur, wilde peen, zwaluwtong.
3. Bovengronds kruipende onkruiden
Gewone rolklaver, gundermann, kruipende boterbloem, klaverzuring, witte klaver.
De bovenstaande opdeling is echter niet eenduidig : sommige onkruiden verspreiden zich - flexibel en aanpasbaar als ze zijn - zowel via de wortels als via de zaden, vb. de grote brandnetel, de akkerdistel en de paardenbloem. Zaadonkruiden zijn vaak eenjarige planten. Wortelonkruiden daarentegen zijn meestal meerjarig.
Een andere classificatie is gebaseerd op de vraag of het om eenzaadlobbige planten (vb. Engels raaigras of gierst) of om tweezaadlobbige planten gaat. Dit zijn planten met twee zaadlobben zoals madeliefje, paardenbloem, brunel, akkermelkdistel of klaver.
De 10 meest voorkomende onkruiden
Hoe vaak bepaalde onkruidsoorten in de tuin voorkomen, kan variëren afhankelijk van de regio. In de regel spelen de onderstaande 10 plantensoorten een rol :
- Brandnetel
- Heermoes
- Zevenblad
- Paardenbloem
- Klaver
- Akkerwinde
- Kweek
- Vogelmuur
- Smalle weegbree
- Grote weegbree
Wanneer deze planten te groot worden en andere planten verdringen - en daarmee de biodiversiteit in de tuin aantasten - zijn er verschillende mogelijkheden om onkruid te bestrijden.
Hoe kan je onkruid voorkomen?
In principe is het lastig om onkruid te voorkomen. Zaden kunnen zich overal verspreiden of wortels kunnen zich in de bodem een weg banen door de tuin. Als je buurman van paardenbloemen houdt, dan zal het voor jou moeilijk zijn om ze uit jouw tuin weg te houden. Toch zijn er enkele tips die we je kunnen meegeven om je tuin zo onkruidvrij mogelijk te houden.
1. Onkruid in bloemperken voorkomen
Om je planten te beschermen tegen dominante en sterke buurplanten, moet je ervoor zorgen dat er na de aanplanting zo weinig mogelijk open ruimtes meer zijn. Voor zaadonkruiden zijn open ruimtes in bloembedden ideaal om zich te nestelen. Daarom raden we je aan om de grond af te dekken met een beschermende laag schors, mulch of ander materiaal. Deze laag zal eveneens voorkomen dat de bodem tijdens de zomer snel uitdroogt, waardoor je minder vaak moet water geven. Een andere optie is de aanplanting van bodembedekkende planten. Eenmaal zij zich hebben verspreid, bieden ze een goede bescherming tegen ongewenste onkruiden.
2. Onkruid in het gazon voorkomen
Om te voorkomen dat er onkruiden in je gazon verschijnen, is een dicht, stevig en vitaal gazon een basisvereiste. Een verzwakt gazon, een gazon dat te weinig voedingsstoffen krijgt of een gazon met kale plekken is de ideale omgeving voor onkruid. Net daarom is het zo belangrijk dat je je gazon heel goed verzorgt door regelmatig te maaien, correct en voldoende water te geven en voldoende voedingsstoffen te voorzien. COMPO Gazonmeststof Plus is hiervoor heel geschikt : de meststof is optimaal afgestemd op de behoeften van je gazon en zal tegelijkertijd de groeibasis voor onkruidzaden verwijderen. Bij regelmatig gebruik zal de onkruidgroei in je gazon worden voorkomen.
Onkruid bestrijden
Als je te veel ongewenste planten in je tuin hebt staan, dan kan je die op verschillende manieren bestrijden. De manier waarop je dit aanpakt, hangt voornamelijk af van de plaats waar de onkruiden groeien : op het terras, tussen de sierplanten in je bloemperk of in het gazon.
1. Onkruiden tussen tegels bestrijden
Onkruiden die groeien in de voegen van je terrastegels, zorgen voor een onverzorgd resultaat.
- De klassieke methode om de onkruiden te verwijderen is door te wieden. Hiervoor kan je een speciale voegenschraper gebruiken waarmee je de ongewenste onkruiden met de wortels uit de voegen kan verwijderen. Deze worden bij voorkeur verwijderd als ze nog heel klein zijn. Dan hebben ze namelijk nog geen lange wortels en kunnen ze heel gemakkelijk uit de grond getrokken worden.
- Heb je net aardappelen gekookt? Je kan het hete kookwater eenvoudigweg over het onkruid gieten en vervolgens de verbrande plantenresten met een borstel wegvegen. Gebruik enkel ongezouten water. Zout is schadelijk voor het milieu en hoort daarom niet thuis in de tuin.
- Ook een hogedrukreiniger is een optie. Deze apparaten zijn vaak vrij duur. Daarom kan je ze gerust in een bouwzaak gaan huren.
- Het gebruik van een onkruidbestrijder op basis van pelargonzuur is aanzienlijk goedkoper, maar toch even doeltreffend en milieuvriendelijk. Dergelijke producten zorgen voor een snelle en gemakkelijke bestrijding van onkruiden op voetpaden, opritten en terrassen.
- Onkruiden kunnen vernietigd worden met een onkruidbrander. Na gebruik blijven de wortels echter vaak achter in de bodem, waardoor het onkruid snel terug verschijnt. Een ander nadeel van onkruidbranders is dat de onkruidzaden die niet verbranden door de hitteprikkel worden gestimuleerd om te ontkiemen. Tegelijkertijd kunnen je stenen of tegels beschadigd raken.
Tip : we raden je aan om de voegen, nadat je de onkruiden hebt verwijderd, terug op te vullen met zand. Als alternatief kan je robuuste sierplanten of bodembedekkers zoals kleine tijm of vetkruid aanplanten. Hiervoor kan je potgrond met zaden vermengen en daarmee de voegen opvullen. Geef vervolgens rijkelijk water.
2. Onkruiden in bloemperken bestrijden
Dominante planten zijn vooral hinderlijk in de moestuin of in je bloemperk. Ze concurreren met jouw sierplanten om licht, lucht, water en voedingsstoffen waarbij jouw sierplanten vaak het onderspit delven. Onkruiden kunnen ook schimmelpathogenen verspreiden die gevoeligere planten snel aantasten.
Onkruiden kan je verwijderen door te wieden. Dit is helaas een behoorlijk vervelende taak, vooral bij hardnekkige onkruiden zoals bij klein hoefblad, zevenblad, brandnetel, paardenstaart of ereprijs. Om deze onkruiden te bestrijden, kan je een totale onkruidbestrijder toepassen. Dit betekent dat zowel de eenzaadlobbige als de tweezaadlobbige planten worden vernietigd - er wordt dus geen onderscheid gemaakt tussen ongewenste planten (onkruiden) en gewenste planten (sierplanten). Tijdens de toepassing moet een spuitkap worden gebruikt zodat je sierplanten niet worden geraakt en dus niet kunnen beschadigd raken.
Om te voorkomen dat de onkruiden zich op de lange termijn terug tussen je planten gaan nestelen, raden we aan om de bodem te bedekken met schors of een andere bodembedekker. Het materiaal zal eveneens bodem beter beschermen tegen uitdroging.
3. Onkruiden in het gazon bestrijden
Onkruiden krijgen de kans om zich in het gazon te nestelen doordat het gazon niet voldoende voedingsstoffen krijgt. Ze verdringen geleidelijk aan het gazon waardoor er kale plekken ontstaan die vrij spel geven aan onkruiden. Als het gazon wordt overwoekerd door hardnekkige onkruiden, dan moet je gericht te werk gaan.
Het is heel belangrijk dat de onkruiden in het gazon zo snel mogelijk worden bestreden. Zo zullen de nieuwe, nog gevoelige gazongrassen niet verdrongen worden. Dit kan met behulp van een vloeibare gazonmeststof met indirecte werking tegen onkruid en mos. Gebruik dus in geen geval een totale onkruidbestrijder! Die zal zowel de eenzaadlobbige als de tweezaadlobbige planten bestrijden - dus ook jouw gazon!
Tip : onkruiden oogsten en eten
Hoewel wilde kruiden in de tuin een ware doorn in het oog kunnen zijn van tuinliefhebbers, kan je er ook voordeel uithalen. Onkruiden zoals paardenbloemen en brandnetels worden in de natuurlijke geneeskunde al lang beschouwd als geneeskrachtige planten waarvan thee en zalf kunnen worden gemaakt. Daarnaast smaken ze ook heerlijk als pesto met spaghetti. Ook wilde kruiden zoals daslook zijn de laatste jaren steeds populairder geworden. Op onze website vind je bijvoorbeeld drie ideeën voor recepten met daslook die je snel en gemakkelijk in de keuken kan bereiden.
Deze onderwerpen kunnen jou ook interesseren
COMPO. Mooie planten zonder moeite.
Heb je twee linkerhanden of heb je groene vingers? Samen zorgen we voor een groenere levenskwaliteit !