- COMPO
- Advies
- Plantenverzorging
- Tuin & tuinplanten
- Tuinverzorging
- Wat is onkruid en hoe kan je het bestrijden?
Wat zijn onkruiden en hoe kan je ze bestrijden?
Brandnetels, zevenblad of hondsdraf - als je zorgvuldig onderhouden bloemperk wordt ontsierd door ongewenste onkruiden of het gazon erdoor wordt overwoekerd, dan is de vreugde meestal beperkt. Maar wat zijn onkruiden nu precies en hoe kom je er van af?
Wat is onkruid?
Paardenbloem, klaver, kruipende distel - wie deze planten in de tuin ontdekt, is meestal niet bepaald blij. Dat komt omdat deze planten worden gekenmerkt door een assertiviteit en robuustheid waar andere planten jaloers op kunnen zijn. Voor onkruid maakt het niet uit of het stukje grond waarop ze zich willen nestelen vrij is of al is ingenomen : met hun dominante karakter verdringen ze je favoriete bloemen, nestelen ze zich in je zorgvuldig onderhouden gazon en weten ze zelfs het kleinste spleetje tussen de terrastegels in te palmen.
En dat brengt ons bij de kern van de zaak : onkruiden zijn alle planten die zich "zonder toestemming" in de tuin hebben gevestigd en niet gewenst zijn. De term onkruid is dus voor interpretatie vatbaar. Traditioneel omvat de term heel wat inheemse wilde planten zoals paardenbloemen, klaver en madeliefjes. Als je deze planten echter wél in je tuin wilt hebben, zal je ze niet beschouwen als vervelende onkruiden. De meer neutrale term voor onkruid is daarom "bijkruid". In de bosbouw wordt ook de term "begeleidende groei" gebruikt, omdat de typische onkruiden zowel positieve als negatieve begeleidende effecten kunnen hebben.
Zelfs gewenste gekweekte planten kunnen onder bepaalde omstandigheden onkruid worden. Munt is bijvoorbeeld een zeer populair kruid dat in de zomer vaak in bloembakken of kruidenperken wordt aangeplant. Het is echter aan te raden om munt alleen in het bed met een wortelbarrière te planten, omdat de plant anders relatief snel gaat woekeren - en de gewenste gekweekte plant geleidelijk aan een lastig onkruid kan worden.
Wat is een neofiet?
We spreken van “neofyten” wanneer gekweekte planten, die oorspronkelijk uit andere streken komen, zich snel verspreiden op hun nieuwe locatie en inheemse soorten verdringen. Naast verschillende muntsoorten zijn ook de populaire vlinderstruik of het slaapmutsje (ook wel goudpapaver genoemd) neofyten in onze regio.
Conclusie : 3 criteria
Vanuit tuinbouwkundig oogpunt worden planten meestal als onkruid bestempeld als ze...
- ...concurreren om voedingsstoffen, licht en water met een gewas dat speciaal is geplant, waardoor de gewenste plant minder bloemen produceert, een kleinere oogst produceert of zelfs helemaal wordt verdrongen.
- ...zich massaal verspreiden.
- ...ongewenst zijn en het esthetische uitzicht van bijvoorbeeld gazons verstoren.
In de landbouw worden planten ook als onkruid beschouwd als ze bijvoorbeeld de oogst verontreinigen of op een andere manier de gewasopbrengst schaden. Onkruidverdelgers maken daarom deel uit van gewasbescherming - omdat het doel is om gewassen te beschermen tegen schadelijk en dominant onkruid.
Welke soorten onkruid zijn er?
Onkruiden kunnen zich uitbreiden via hun wortels of bovengrondse uitlopers en via de verspreiding van zaden. Hieronder enkele voorbeelden van elke onkruidsoort :
1. Wortelonkruiden
Heermoes, berenklauw, weegbree, brunel, honingklaver, ganzerik, madeliefje, zevenblad, veldzuring, hoornbloem, jacobskruiskruid, schapenzuring, knolboterbloem, paardenbloem, ruige weegbree, smalle weegbree, paardenstaart, duizendblad, wikke en fluitenkruid.
2. Zaadonkruiden
Herik, ereprijs, melganzenvoet, kleine veldkers, klein kruidkruid, gewoon biggenkruid, knopherik, herderstasje, kleefkruid, vederdistel, melde, gewoon varkensgras, vogelmuur, wilde peen en zwalungtong.
3. Bovengronds kruipend onkruid
Gewone rolklaver, hondsdraf, kruipende boterbloem, klaverzuring en witte klaver.
Deze categorisering van onkruidsoorten is echter niet echt eenduidig : sommige onkruiden - flexibel en aanpasbaar als ze vaak zijn - verspreiden zich zowel via de wortels als via zaden, zoals de gewone brandnetel, de akkerdistel of de paardenbloem. Zaadonkruiden zijn vaak ook eenjarige planten. Wortelonkruiden daarentegen zijn meestal vaste planten.
De 10 meest voorkomende onkruiden
De frequentie waarmee bepaalde onkruidsoorten in de tuin voorkomen, kan per regio verschillen. Normaal gezien spelen deze tien plantensoorten een rol :
- Brandnetel
- Heermoes
- Zevenblad
- Paardenbloem
- Klaver
- Akkerwinde
- Zandhaver
- Vogelmuur
- Smalle weegbree
- Grote weegbree
Als deze planten te dominant worden en andere planten verdringen - en dus ook de diversiteit aan soorten in de tuin aantasten - zijn er verschillende opties om onkruid te bestrijden.
Hoe kan je onkruid voorkomen?
Het is over het algemeen moeilijk om onkruid te voorkomen. Zaden kunnen zich overal verspreiden of wortels kunnen zich een weg banen door de bodem. Als je buurman van paardenbloemen en dergelijke houdt, zal het voor jou moeilijk zijn om te voorkomen dat ze zich in jouw tuin vestigen. Toch zijn er een paar tips die we kunnen delen als je je tuin zo onkruidvrij mogelijk wilt houden.
1. Onkruid voorkomen in bloemperken
Om je planten te beschermen tegen dominante en krachtige buurplanten, moet er na het planten zo weinig mogelijk open grond zijn. Voor zaadonkruiden zijn open stukken grond in bloembedden een uitnodiging om zich te vestigen. Het is daarom het beste om de grond in het bloembed te bedekken met een beschermende laag mulch. Deze laag heeft ook het voordeel dat de grond in de zomer minder snel uitdroogt en je minder vaak naar de tuinslang hoeft te grijpen.
Er zijn verschillende opties : schors, houtsnippers, miscanthus... Schors is het ideale mulchmateriaal voor bloembedden. Voor het mulchen van groentebedden raden we miscanthus (olifantsgras) aan. Houtchips zien er heel aantrekkelijk uit op paden of onder bomen of grotere struiken. De mulchlagen vormen hier een soort onkruidbarrière, zodat de groei van onkruid wordt onderdrukt.
Een andere optie is om bodembedekkers te planten. Als ze zich eenmaal hebben verspreid, bieden ze ook een goede bescherming tegen lastig onkruid.
2. Onkruid voorkomen in het gazon
Een sterk en vitaal gazon met een dichte grasmat is een basisvoorwaarde om te voorkomen dat onkruid zich in jouw gazon vestigt. Want als het gazon verzwakt is, te lijden heeft onder een gebrek aan voedingsstoffen of al kale plekken vertoont, zijn dit de ideale startomstandigheden voor onkruid. Een goede verzorging van het gazon is daarom het allerbelangrijkste.
Dit omvat regelmatig maaien, correct en voldoende water geven en een goede voorraad voedingsstoffen. COMPO Gazonmeststof Plus is optimaal afgestemd op de voedingsbehoeften van gazongrassen, maar verwijdert tegelijkertijd de voedingsbodem voor onkruidzaden en voorkomt zo bij regelmatig gebruik onkruidgroei in het gazon.
Onkruiden bestrijden
Als er te veel ongewenste planten in je tuin groeien, zijn er verschillende manieren om onkruid te bestrijden. De maatregelen hangen af van waar het onkruid zich bevindt : op het terras, in het bloembed of in het gazon. Hoe je het beste te werk kunt gaan, lees je in ons artikel “Onkruid bestrijden : hoe verwijder je hardnekkige onkruiden”.
Tip : onkruiden oogsten en opeten
Hoezeer wilde kruiden in de tuin een hobbytuinierder ook tot wanhoop kunnen drijven, je kunt er ook je voordeel mee doen. Onkruiden zoals paardenbloem en brandnetel worden in de natuurgeneeskunde bijvoorbeeld al lang erkend als geneeskrachtige planten waar je thee of zalf van kunt maken. Ze smaken ook heerlijk als pesto bij spaghetti. Wilde kruiden zoals daslook zijn de laatste jaren ook steeds populairder geworden - op onze website vind je bijvoorbeeld drie ideeën voor daslookrecepten die je snel en gemakkelijk in de keuken kunt maken.
Deze onderwerpen kunnen je ook interesseren
COMPO. Mooie planten zonder moeite.
Heb je twee linkerhanden of heb je groene vingers? Samen zorgen we voor een groenere levenskwaliteit !