Courgette

Een heel populaire groente uit de Italiaanse keuken is ongetwijfeld de courgette. Of het nu gaat om een gevuld exemplaar uit de oven, gebakken in een pan of geserveerd als pasta : courgettes kunnen op heel veel verschillende manieren worden bereid.

De courgette (Cucurbita pepo subsp. pepo convar. girmonotiina) is verwant aan een andere heel populaire groente die vooral in de herfst groeit : de oranjerode, ronde Hokkaido-pompoen. Hoewel de Hokkaido-pompoen tot de reuzenpompoenen (Cucurbita maxima) behoort, is de courgette een ondersoort van de tuinpompoen (Cucurbita pepo). 

Naast de groene, langwerpige courgettes zijn er ook gele of ronde courgettes. Kijk maar eens rond in je tuincentrum of kwekerij. In dit plantenportret ontdek je alvast hoe je courgettes zaait, plant en verzorgt!

Courgettes houden van een zonnige, warme en lichtrijke locatie. Je kan ze zowel in de serre als in de moestuin en zelfs in een moestuinbak kweken. De nadruk ligt op 'ruimte' omdat de zomerpompoenen in de loop van de zomer flink in volume toenemen. We raden je aan om per courgetteplant 1 m² te voorzien. Daarnaast zijn courgettes blij met een losse, doorlatende en voedselrijke grond. Met tuincompost of een kwalitatieve potgrond voor groenten kan je je moestuin optimaal voorbereiden op de hongerige courgetteplanten.

Courgetteplantjes kan je aankopen maar je kan de groente ook zelf zaaien. Als je de zomerpompoen wilt zaaien, kan je in maart al aan de slag. Op ruigere, koelere locaties is zaaien in april aan te raden omdat de zaden vrij snel ontkiemen en de planten al na enkele dagen een bepaalde grootte bereiken. Tijdens een koele, natte maand april zou je de kleine jonge plantjes eventueel een paar weken moeten binnen houden. Pas vanaf half mei, als het risico op nachtvorst is geweken, kunnen de courgettes eindelijk de moestuin in.

1. Vul een zaaibak of een kleine pot tot de rand met voedingsarme potgrond (vb. kruidenpotgrond of potgrond om te zaaien / stekken)
2. Besproei de grond met behulp van een gieter met broeskop.
3. Stop het gewenste aantal zaadjes in de potgrond ; houd rekening met een afstand van enkele centimeter tussen de zaadjes onderling zodat je de plantjes later gemakkelijker kan verplanten.
4. Bedek de zaden met een dun laagje potgrond.
5. Houd de zaden en de bovenste laag potgrond constant vochtig, dus geef opnieuw water. Hiervoor kan je ook een handspray gebruiken, zo vermijd je dat de zaden wegspoelen bij het water geven.

Plaats de courgettezaden op een lichtrijke, warme locatie, bijvoorbeeld op een vensterbank van een groot zuidoostelijk of zuidwestelijk georiënteerd raam. Al na enkele dagen zijn de eerste zaailingen zichtbaar.

Na twee weken is het eerste echte blad gevormd. Nu is het tijd om de plantjes te verspenen. Dit betekent dat de plantjes uit hun zaadbak worden gehaald om aan te planten in een grotere pot. Hierbij moet je erop letten dat de wortels niet beschadigd raken. Plant de plantjes aan in een pot met een diameter van tien tot twaalf centimeter en gebruik een kwalitatieve potgrond voor groenten waaruit de kleine plantjes hun eerste vitale voedingsstoffen kunnen putten.

Vanaf midden mei, na de IJsheiligen, mogen vorstgevoelige groenteplanten zoals courgettes in de volle grond worden aangeplant. Laat je plant eerst wennen aan de felle zomerzon. Zet ze enkele uurtjes buiten op een halfschaduwrlijk plekje voordat je ze uitplant. Dit voorkomt zonnebrand, die kan optreden wanneer groenten direct in de volle zon worden geplant.

Voorzie voldoende afstand tussen de afzonderlijke courgetteplanten. In de loop van hun leven kunnen ze namelijk gemakkelijk een ruimte tot 1 m² innemen. Courgettes kunnen ook in potten worden gekweekt. Kies hiervoor een pot van miminum 40 liter inhoud. Er bestaan ook klimcourgettes die omhoog groeien en daardoor minder breed groeien.

Courgettes zijn extreem dorstige planten. Dat zal je vooral merken bij planten in potten en bakken of bij het kweken van courgettes onder een afdak. In de zomer kan het nodig zijn om zowel 's ochtends als 's avonds water te geven. Als je niet zeker bent, voel dan met je vingers of de potgrond nog vochtig aanvoelt. Is de grond nog vochtig, dan hoef je voorlopig geen extra water te geven. De grond mag tussen twee gietbeurten namelijk volledig uitdrogen.

Courgettes behoren tot de groep van sterk terende gewassen. Dit betekent dat de plant heel veel voedingsstoffen nodig heeft om te groeien. Daarom raden we je aan om een portie meststof door de bodem te vermengen alvorens je de plant aanplant. Courgettes zullen niet goed gedijen op voedselarme gronden en zullen er nauwelijks smakelijke vruchten produceren. Daarnaast is het goed om wekelijks of tweewekelijks een portie vloeibare meststof aan het gietwater toe te voegen.

Wie denkt dat de dikste courgettes het lekkerst zijn, heeft het mis. Sterker nog : het tegenovergestelde is waar! De vruchten bevatten de meeste smaak als ze ongeveer 12 tot 20 centimeter lang zijn. Het aroma is al ontwikkeld maar de schil is nog erg mals en er zitten nog geen zaden in het vruchtvlees. Bij dikke, grote courgettes wordt de smaak vaak bitter, verandert de consistentie van het vruchtvlees en begint de plant al zaden te vormen. Bovendien kan de plant, zodra het fruit is geoogst, direct weer nieuw fruit gaan produceren. Zo kan je de hele zomer uitkijken naar verse courgettes!

Courgettes vormen mannelijke en vrouwelijke bloemen op één en dezelfde plant. Je herkent de vrouwelijke bloem aan het feit dat er zich onder de gele bloem een minifruit - later de courgettevrucht - ontwikkelt. Als er ondanks veel bloemen nauwelijks vruchten worden gevormd, kan dit komen doordat de vrouwelijke bloemen niet bestoven zijn.

Dit kan je manueel doen : pak een borsteltje en strijk zachtjes over het stuifmeel van de mannelijke bloem. Strijk vervolgens met ditzelfde borsteltje over de vrouwelijke bloem om haar te bevruchten. Ook de aanplanting van bijvriendelijke bloeiende planten in de buurt van de courgetteplanten kan helpen. Zo moedig je nuttige insecten zoals bijen en hommels aan om hun weg naar de courgettebloemen te vinden.

Tip : bij 'stress' - bijvoorbeeld door een gebrek aan water, een gebrek aan zon of bij koele temperaturen - krijgt de courgette meer mannelijke bloemen in plaats van vrouwelijke bloemen. Hierdoor wordt de vruchtvorming ernstig aangetast. Als je in koelere gebieden woont, zijn winterharde, koudetolerante courgettesoorten een goede keuze. Zo kunnen vrouwelijke bloemen zich zelfs bij minder ideale omstandigheden ontwikkelen en bestoven worden.

Niet enkel de vruchten, maar ook de mooie gele bloemen van de courgetteplant zijn eetbaar. We raden je aan om enkel de mannelijke bloemen te oogsten omdat deze later geen vruchten zullen produceren. Zo komt je oogst niet in gevaar. Courgettebloesems gevuld met kaas en gebakken in een beslag tot ze goudbruin en krokant zijn, zijn trouwens bijzonder lekker!

Courgetteplanten zijn heel gevoelig voor echte meeldauw (ook wel witziekte genoemd). Deze schimmelziekte kan je herkennen aan het witte laagje op de bladeren. Maar opgepast : er zijn ook courgettesoorten zoals de 'Zodiac' die van nature witte nerven op hun bladeren hebben. In tegenstelling tot echte meeldauw kan je deze witte vlekken echter niet wegvegen. Een aangetaste plant ziet er trouwens ook heel verzwakt uit.

Als je gelukt hebt, verschijnt de schimmelziekte pas tegen het einde van de zomer, zodat je de eerste maanden ongestoord kan oogsten. Als je de eerste symptomen van echte meeldauw opmerkt, raden we je aan om de aangetaste plantendelen meteen te verwijderen. Als je plant al in juni of juli is aangetast, gebruik je best een schimmelbestrijder om de verspreiding van de schimmelsporen te voorkomen. Je kan natuurlijk ook kiezen voor heel robuuste rassen die resistent zijn tegen echte meeldauw.

Niet enkel de mens, maar ook slakken lusten graag courgettes. Je kan preventief een slakkenbarrière installeren (vb. koperdraad). Als de courgette in een verhoogde moestuinbak is aangeplant, zijn ze vaak al beter beschermd tegen slakken. Maar ook hier is een extra slakkenbarrière als afschrikmiddel geen overbodige luxe.