Perenboom

De peer is oorspronkelijk afkomstig uit Klein-Azië en Zuid-Europa. Tegenwoordig is de vrucht niet meer weg te denken uit ons fruitassortiment : met zijn zachte vruchtvlees en zijn zoete smaak is het één van de populairste fruitsoorten! De huidige gekweekte perensoorten zijn het resultaat van kruisingen van verschillende wilde peren. De gewone peer (Pyrus communis) is een pitvrucht en behoort tot de rozenfamilie.

Als je zelf een perenboom in de tuin wilt, dan heb je verschillende opties. Er zijn oude perenrassen beschikbaar die al sinds de 18^e eeuw bekend zijn en nog steeds heel populair zijn. De peer “Gute Graue” met zijn zoete, aromatische vruchten is hiervan een voorbeeld. De “Duchess Elsa” wordt ook heel vaak aangeplant als tafelpeer.

Als je in de tuin niet voldoende plaats hebt om een perenboom van 12 meter hoog te plaatsen, dan kan je voor laagblijvende exemplaren kiezen. Perenbomen geënt op kweepeerstammen worden bijvoorbeeld maar 3 tot 4 meter hoog. Hier heb je de keuze uit zwak groeiende struik- of spindelbomen of de zogenaamde zuilperen. Deze compacte, smalle soort is bijzonder geschikt voor kleinere tuinen. Populaire soorten zijn de “Condo” of de “Concorde”. In een voldoende grote pot kan de zuilpeer zelfs gemakkelijk op het balkon of het terras worden gekweekt. Ben je toch op zoek naar een kleinere perenboom? Dan kan je kiezen voor dwergperen zoals de “Louisa” of de “Helena”. Deze perensoorten sieren elk balkon met hun groeihoogte van maximaal 180 centimeter, maar zijn ook heel geschikt voor aanplanting in de voortuin. Het grote voordeel van deze zwak groeiende perenbomen : de talrijke vruchten kan je - dankzij de beperkte groeihoogte - gemakkelijk oogsten. De laagblijvende perenboompjes hebben echter vrij ondiepe wortels. Daarom zijn ze niet zo stabiel en moeten ze ondersteund worden met een steunpaal.

Hoogstammen en halfstammen geënt op perenzaailingen worden daarentegen gekenmerkt door hun diepe wortelstelsel en robuustheid. Deze krachtig groeiende, stabiele perenbomen kunnen als halfstam een hoogte van 5 tot 6 meter bereiken - bij een hoogstam is dit zelfs tot 12 meter! Dankzij hun diepe wortels zijn perenbomen in staat om zichzelf tijdens lange periodes van droogte van water te voorzien. De bomen worden ook aanzienlijk ouder dan hun laag groeiende verwanten.

Tussen april en mei vormt de perenboom een echte blikvanger met zijn mooie wit tot roze bloemen. Deze voorzien wilde bijen en andere bestuivende insecten van waardevolle nectar en stuifmeel. De perenboom begint te bloeien 2 weken voordat de appelboom bloeit, waardoor de gevoelige bloemen risico lopen op late vorst. Bevroren bloemen kan je herkennen aan de bruine verkleuring van de knoppen. Om de bloemen tegen de kou te beschermen en vorstschade te voorkomen, kan je kleine perenboompjes tijdens de bloei afdekken met een oud deken of vlies.

Bloeit jouw perenboom niet? Hier bestaan verschillende mogelijke oorzaken. Allereerst is er het verschijnsel van afwisseling : bij sommige perenrassen wisselen jaren met veel bloemen zich af met jaren die minder succesvol zijn. Ook een te forse snoeibeurt in het meerjarige hout kan een oorzaak zijn van een verminderde bloei. De perenboom vormt zijn bloemknoppen namelijk altijd op meerjarig hout. Helaas heeft het gebrek aan bloemen uiteindelijk ook gevolgen voor de fruitproductie.

Perenbomen voelen zich op hun gemak op een zonrijke plaats, bij voorkeur warmer gelegen dan een appelboom. Hoe meer zonlicht de perenboom krijgt, hoe groter en smaakvoller de vruchten zullen zijn en hoe sneller die zullen rijpen. De bodem moet doorlatend zijn en veel voedingsstoffen bevatten. Is je tuinbomen eerder compact, dan kan je die vooraf vermengen met een portie zand en puimsteenkorrels. Zo vermijd je wateroverlast - de fruitboom houdt namelijk niet van natte voeten!

Geënte zaailingen ontwikkelen diepe wortels. Daarom is het belangrijk dat de grond op voldoende diepte los wordt gemaakt. Zo kunnen de wortels ook in de diepere bodemlagen gemakkelijk groeien en krijgt de perenboom meer stabiliteit. Als een perenboom goed ingeworteld is, zal hij beter bestand zijn tegen langdurige periodes van droogte.

Of je nu een perenboom met kluit of in pot aankoopt : net zoals bij de meeste fruitbomen is de herfst (half oktober tot november) de ideale periode om een perenboom aan te planten. Dan is de bodem nog voldoende warm en zal de boom voldoende tijd hebben om aan te groeien vóór het begin van de winter.

1. Graaf eerst een plantgat dat dubbel zo breed en minstens 1/3 dieper is dan de wortelkluit.
2. Om zeker te zijn dat de fruitboom goed zal groeien, kan je de uitgegraven grond vermengen met een kwalitatieve bodemverbeteraar. Een portie puimsteenkorrels zal helpen om de grond verder los te maken.
3. Plant een steunpaal voor je perenboom, idealiter aan de zijde van de meest heersende windrichting (zuidwesten).
4. Plant de perenboom zo dat de bovenkant van de wortelkluit gelijk ligt met het bodemoppervlak. Het entgebied moet zichtbaar zijn boven de grond. Druk de grond stevig aan en bind de boom aan de steunpaal met behulp van een touw.
5. Door de perenboom na de aanplanting te snoeien zal de boom direct de ideale vorm krijgen. Kort daarbij maximaal drie tot vier zijscheuten in en snijd de andere takken tot aan de stam af. Ook de hoofdstam kan worden ingekort.
6. Geef vervolgens rijkelijk water. Om zeker te zijn dat het water in de bodem vastgehouden wordt, kan je de bodem bedekken met een laagje mulch.

Omdat niet alle perensoorten zelfbestuivend zijn, hebben ze altijd een andere bestuiversoort nodig die tegelijkertijd in de buurt bloeit en die het stuifmeel levert om de bloemen te bestuiven. Dit is de enige manier waarop de fruitboom vruchten kan produceren. Perenbomen worden in de winkels dan ook vaak aangeboden als duo-peer : dit is een combinatie van twee peren op één stam die elkaar kunnen bevruchten.

Na de aanplanting van een jonge perenboom is het heel belangrijk dat je boom regelmatig water krijgt, vooral in de eerste twee tot drie jaar. De hoeveelheid water hangt af van de weersomstandigheden en de bodemgesteldheid. Tijdens langere periodes van droogte en bij zomers met weinig regenval is een regelmatige gietbeurt essentieel omdat de perenboom slechts een beperkte hoeveelheid water kan vasthouden. Ongeveer 10 tot 20 L water per gietbeurt is ideaal. We raden je aan om minder vaak water te geven, maar wel grondig zodat het water de diepere wortels kan bereiken. Als de boom al enkele jaren oud is en goed ingeworteld is, hoef je meestal enkel water te geven tijdens langere periodes van droogte.

Om bloemen en vruchten te kunnen producten, heeft een perenboom voldoende voedingsstoffen nodig. In het voorjaar kan je je boom bemesten met een biologische meststof met lange werking. Hark de korrels lichtjes in de grond - let erop dat je daarbij de wortels van ondiep wortelende perensoorten niet beschadigt. Perenbomen in pot kan je bemesten met een vloeibare meststof.

Door je perenboom regelmatig te snoeien, zorg je ervoor dat hij op lange termijn vitaal blijft en heel veel vruchten produceert. Een jaarlijkse snoeibeurt bij jonge bomen bevordert de ontwikkeling van een goed gevormde kroon. Een te dicht begroeide kroon zal onvoldoende licht en lucht tot bij de binnenste takken laten, waardoor de boom niet goed kan drogen. Een extra voordeel : door je perenboom jaarlijks te snoeien, worden de takken niet zo dik. Deze dunne takken kan je gemakkelijk met een schaar afknippen, hiervoor heb je dus geen boomzaag nodig. Ideaal is een piramidevormige kroon die bestaat uit een hoofdscheut en enkele zijtakken die meer horizontaal groeien. Door direct na de aanplanting te snoeien, creëer je hiervoor de ideale basis.

Perenbomen snoeien in de zomer en in de winter

Perenbomen ontwikkelen hun vruchten meestal op tweejarige takken. Door regelmatig de oudere takken te snoeien, stimuleer je de continue vorming van bloemen en fruit op de scheuten.

• Snoei bij voorkeur tussen januari en maart om de nieuwe groei te bevorderen. Deze wintersnoei bevordert de groei van zwak groeiende perenbomen. Krachtig groeiende takken die concurreren met de hoofdstam moeten fors worden gesnoeid. Ook naar binnen groeiende scheuten moeten worden geknipt. Tijdens de wintersnoei kan je ook de zijtakken van je perenboom inkorten.
• Sterk groeiende soorten kunnen tijdens de zomer (eind juli tot augustus) worden gesnoeid, wanneer de groei van de scheuten is gestopt. Deze snoeibeurt zorgt ervoor dat de perenboom mooi in vorm blijft. Hierbij verwijder je de takken die steil naar boven groeien, de zogenaamde waterscheuten. Als je tijdens de vorige wintersnoei de zijtakken heel fors hebt ingekort, dan moeten de daaruit gegroeide nieuwe scheuten ook worden verwijderd. Zo vertraag je de groei van de boom. Een zomersnoei heeft bovendien het voordeel dat je na de snoei de uiteindelijke vorm van de perenboom goed kan zien, omdat de boom nog bladeren draagt. Zo voorkom je dat je te veel snoeit.

Meer tips voor het snoeien van fruitbomen vind je in ons artikel “Fruitbomen correct snoeien”.

De ideale periode om peren te oogsten hangt af van de soort (zomerpeer, herfstpeer, winterpeer) en de rijpingstijd. De meeste peren kunnen geoogst worden van de late zomer tot de herfst. De populaire zomerpeer “Williams Christ” kan worden geoogst van half augustus tot en met oktober en wordt bij voorkeur meteen geconsumeerd. Het bekende herfstras “Conference” daarentegen is rijp tussen oktober en begin november, maar als je de vruchten een paar weken wilt bewaren, kan je ze het beste oogsten voordat ze volledig rijp zijn. De meeste perenrassen worden direct na de oogst verwerkt omdat ze niet goed bewaard kunnen worden.

Er zijn ook enkele bewaarbare soorten. Als je de complete winter wilt profiteren van een heerlijke perenoogst, dan kan je kiezen voor wintervariëteiten zoals de “Vicar of Winkfield”. Door de vruchten op een koele plaats te bewaren, blijven ze na de oogst in oktober zelfs tot nieuwjaar goed.

Hoe herken je rijp fruit?

Om te bepalen of de peren klaar zijn om geplukt te worden, kan je de vruchten optillen en een klein beetje draaien. Als de peer rijp is, zal deze gemakkelijk loskomen van de tak. Tip : trek de peren voorzichtig van de boom. Beschadigde of ingedeukte peren kunnen namelijk minder goed bewaard worden. Bewaar de peren op een koele, donkere plaats zoals de garage of het tuinhuis. Zorg ervoor dat je ze niet in dezelfde doos / ruimte bewaart als je appelen. Appelen stoten namelijk het rijpingsgas ethyleen uit waardoor de peren sneller gaan rijpen en rotten.

De heerlijke, rijpe vruchten kan je op allerlei manieren gebruiken : als klein tussendoortje, voor de bereiding van heerlijke taarten, in fruitige salades of zelf voor confituur.

Er zijn verschillende ziekten en plagen die voorkomen op perenbomen :

1. Perenroest

Een van de meest vervelende schimmelziekten op perenbomen is perenroest (Gymnosporangium sabinae). Een aantasting met perenroest kan je herkennen aan de oranjebruine vlekken op de bladeren. Het bijzondere aan deze ziekte is dat de schimmel verandert van gastheer. De schimmel tast in de zomer de bladeren van de perenboom aan, maar overwintert op de jeneverbes. Om de ziekteverwekker te voorkomen, moet je de plant preventief behandelen met een aangepast product, zodra de bladeren zich in het voorjaar ontwikkelen. Als je perenboom reeds aangetast is door perenroest, dan zal de boom waarschijnlijk minder vruchten produceren. Hier kan je enkel afwachten : gooi de afgevallen bladeren bij het restafval en behandel je boom preventief in het volgende voorjaar.

2. Bacterievuur

De bacteriële ziekte bacterievuur (Erwinia amylovora), die vooral jonge scheuten, bloemen en bladeren van de perenboom aantast, is heel gevaarlijk voor pitvruchten. Deze kleuren zwart waardoor ze er verbrand uitzien. Omdat bacterievuur zich snel naar andere planten kan verspreiden, moet je melding maken bij de autoriteiten. Besmette bomen worden meestal gekapt of gerooid.

3. Schurft

Ook schurft (Venturia pyrina) tast vaak perenbomen aan. De ziekte herken je aan de aanvankelijk groenige en later bruine vlekken op de bladeren en een donkere korst op de vruchten. Zorg er daarom voor dat je perenboom op een luchtige plek staat om de kans op verspreiding te beperken. Je kan ook kiezen voor perenrassen die minder vatbaar zijn voor perenschurft. Het preventieve gebruik van een ziektebestrijder wordt ten zeerste aanbevolen.

4. Perenpokkenmijt

Een plaag die op het eerste gezicht lijkt op een schimmelziekte, is de perenpokkenmijt (Eriophyes pyri). Deze mijten veroorzaken pokachtige gezwellen op het oppervlak van de bladeren. Deze veranderen in donkere vlekken die kunnen worden verward met perenschurft. Bij een eenmalige besmetting met perenpokkenmijt hoef je je in principe geen zorgen te maken. De ziekte zal in dat geval meestal geen langdurige schade aan je perenboom veroorzaken. In geval van een aantasting moet de aangetaste bladeren verwijderd worden en bij het huishoudelijk afval worden gegooid.

5. Perengalmug

Zwart verkleurde en misvormde vruchten kunnen wijzen op een besmetting met de perengalmug (Contarinia pyrivora). De larven eten de vrucht van binnenuit op. Bij een kleine besmetting volstaat het om de aangetaste vruchten te verwijderen en weg te gooien. Helaas zijn er geen producten beschikbaar voor de bestrijding van deze plaag.