Mediterrane kruiden zijn niet alleen heel eenvoudig in onderhoud, ze brengen eveneens een zuiderse sfeer in de tuin, op het balkon en niet te vergeten in de keuken. In dit artikel ontdek je de brede waaier aan mediterrane kruiden en welke daarvan meerjarig en eenjarig zijn. Bovendien tonen we jou wanneer en hoe je de kruiden kan planten en delen we graag enkele tips rond de verzorging, de opslag en de verwerking ervan.
Strikt gezien zijn mediterrane kruiden alle kruiden die afkomstig zijn uit het Middellandse Zeegebied. Toch worden daarmee ook vaak kruiden uit tropische Aziatische regio's bedoeld. Denk maar aan basilicum die oorspronkelijk uit India komt. Wij kennen basilicum vooral uit de Griekse en Italiaanse keuken en daarom wordt het als een mediterraan kruid gecategoriseerd.
Mediterrane kruiden zijn voornamelijk populair omwille van hun intense aroma dat wordt versterkt door het warme klimaat en hun krachtige smaak. Vaak wordt gezegd dat deze kruiden goed zijn voor de gezondheid. Daarom worden ze gebruikt als specerij (meestal in kruidenmengsels), als geurkruiden of als medicinale kruiden.
In de mediterrane keuken zijn vooral tijm en rozemarijn heel geliefd. Ook oregano, basilicum, salie, marjolein en lavendel worden bij ons vaak gebruikt. Er zijn natuurlijk nog veel meer mediterrane kruiden. Daarom hebben we voor jou een lijst met mediterrane kruiden opgemaakt. Daarin kan je ook afleiden of ze meerdere jaren kunnen worden gekweekt en of ze winterhard zijn. Als de kruiden meerjarig zijn maar niet winterhard, dan kan je ze meestal op een beschutte plaats laten overwinteren.
Plant | Meerjarig? | Winterhard? |
---|---|---|
Anijs (Pimpinella anisum) | nee | nee |
Basilicum (Ocimum basilicum) | ja | ja |
Bergbonenkruid (Satureja montana) | ja | ja |
Citroenmelisse (Melissa officinalis) | ja | ja |
Dragon (Artemisia dracunculus) | ja | nee |
Echte salie (Salvia officinalis) | ja | ja |
Kerrieplant (Helichrysum italicum) | ja | nee |
Laurier (Laurus nobilis) | ja | nee |
Lavendel (Lavandula angustifolia) | ja | ja |
Marjolein (Origanum majorana) | ja | nee |
Oregano (Origanum vulgare) | ja | nee |
Rozemarijn (Salvia rosmarinus) | ja | ja |
Tijm (Thymus vulgaris) | ja | ja |
Het zal je niet verbazen dat mediterrane kruiden houden van een zonnige en warme locatie. Winterharde soorten en variëteiten kunnen rechtstreeks in het bed worden aangeplant. Hiervoor moet de bodem vrij zanderig en voedselarm zijn. Ook een verhoogde moestuinbak is voor deze planten heel geschikt. Als de planten echter niet winterhard zijn, raden we je aan om ze niet in de tuin te planten maar in een pot. Zo creëren ze een heerlijk vakantiegevoel op het balkon en zorgen ze voor afwisseling in bloembakken. Plaats de kruiden bij voorkeur op een zuidgeoriënteerd balkon waar ze kunnen genieten van de zon en de warmte. Heb je geen tuin of balkon, dan kan je de kruiden kweken op een lichtrijke vensterbank.
Tip : een kruideneiland is niet alleen mooi om naar te kijken - de stenen slaan ook warmte op, hetgeen ideaal is voor de mediterrane planten die van warmte houden! Bovendien kan je kruiden met verschillende behoeften in het kruideneiland planten doordat de omstandigheden onderin anders zijn dan bovenin. Meer informatie hierover vind je in ons artikel "Zo leg je een kruideneiland aan".
Kruiden kan je binnenshuis het ganse jaar door kweken. Als je kruiden buiten op het balkon of in de tuin wilt planten, dan moet je afwachten tot het warm genoeg is. Zo komen vorstgevoelige plantjes niet in gevaar. Normaal gezien zijn de temperaturen in mei hoog genoeg om je mediterrane kruiden zonder aarzelen in het bed of in een pot op het balkon aan te planten. Als je kruiden wilt zaaien, dan kan je ze vanaf maart voorzaaien op de vensterbank.
Of je nu zelf mediterrane kruiden wilt zaaien of kleine plantjes in de winkel koopt : we raden je aan om een aangepaste, voedselarme potgrond te gebruiken die is afgestemd op de behoeften van de kruiden zoals COMPO SANA Potgrond Zaaien & Stekken of COMPO Bio Potgrond Kruiden. Beide potgronden zorgen voor een betrouwbare kieming en hebben een bijzonder fijne structuur om wateroverlast en wortelrot te voorkomen.
Na enige tijd moeten de kleine plantjes in een grotere pot worden aangeplant. Hiervoor kan je een aangepaste kruidenpotgrond gebruiken. Door de bodem van de pot te bedekken met een laagje drainagemateriaal zoals COMPO Bio Granuplant Hydrokorrels, voorkom je dat de planten worden blootgesteld aan wateroverlast en dat de wortels gaan rotten. Door een portie van deze korrels met de potgrond te vermengen, creëer je een luchtige structuur.
Plantjes die je in de winkel hebt aangekocht, moet je eveneens zo snel mogelijk verpotten. De potten waarin ze worden verkocht zijn namelijk vaak zo klein dat de planten onvoldoende ruimte hebben om hun wortels te ontwikkelen. Verpot je kruiden daarom zo snel mogelijk in een portie verse potgrond en zorg ervoor dat de planten niet de dicht bij elkaar worden geplant.
Meer tips over hoe je moet omgaan met aangekochte kruiden vind je in ons artikel "Lang genieten van aangekochte kruidenplantjes".
Als je meerdere kruidensoorten in het bed of in een pot wilt aanplanten, moet je erop letten dat ze vergelijkbare eisen stellen aan hun standplaats. Hier spelen bijvoorbeeld het licht en de warmte, maar ook de samenstelling van de bodem en het vochtgehalte van de bodem een grote rol. Mediterrane kruiden houden van een zonnig, warm plekje en zijn goed bestand tegen droogte. Daarom kunnen de meeste kruiden ook samen worden aangeplant. Er zijn echter verschillen wat betreft de voedselbehoefte : oregano en basilicum geven de voorkeur aan een iets voedselrijkere grond dan sommige andere kruidensoorten.
Het kan moeilijk zijn om kruiden die oorspronkelijk uit andere klimaatgebieden komen samen in één plantenbak te kweken. Als je bijvoorbeeld ook peterselie wilt kweken, mag je die niet samen met mediterrane kruiden aanplanten. Dit klassieke kruid geeft namelijk de voorkeur aan een schaduwrijke en vochtige omgeving.
Meer gedetailleerde informatie vind je in ons artikel "Voor de kruidenfans : welke kruiden passen samen?"
Voordat je gaat aanplanten, raden we je aan om informatie in te winnen over de behoeften van de kruiden. Zo kan je geschikte plantencombinaties plannen. Ook onze plantenportretten kunnen je hierbij verderhelpen.
De vuistregel luidt : less is more! De meeste mediterrane kruiden geven de voorkeur aan een eerder droge omgeving en hoef je daarom niet zo vaak water te geven. Om wateroverlast en wortelrot te vermijden, kan je net vóór het water geven een vinger 1 tot 2 cm diep in de potgrond duwen om te controleren of de grond nog vochtig is. In dat geval kan je de gieter nog even aan de kant laten staan. Houd er wel rekening mee dat je kruiden op hete zomerdagen meer water nodig hebben. Controleer daarom dagelijks of je water moet geven.
Om je mediterrane kruiden te voorzien van alle belangrijke voedingsstoffen, kan je COMPO Bio Vloeibare Meststof Kruiden gebruiken. Deze aangepaste meststof zorgt voor een heerlijk aroma en een gezonde plantengroei. Dankzij de COMPO doseerdop kan je heel eenvoudig de juiste hoeveelheid meststof doseren en toevoegen aan het gietwater. Van maart tot oktober moet 1 x per week bemest worden, van november tot februari volstaat het om 2 x per maand te bemesten.
Winterharde mediterrane kruiden komen normaliter zonder extra winterbescherming veilig de winter door. Als het echter heel koud is en je plant niet bestand is tegen temperaturen tot ruim onder het vriespunt, dan heeft je plant winterbescherming nodig. Mediterrane kruiden in potten kan je tijdens de winter in de trappenhal of in een niet-verwarmde serre plaatsen. Bedden kan je bedekken met bladeren, takken of een vliesdoek. Wacht met snoeien tot het voorjaar - de bladeren en takjes bieden namelijk extra bescherming.
Je mediterrane kruiden oogst je bij voorkeur op een zonnige ochtend. Dan is het gehalte aan essentiële olie heel hoog en zijn de planten lekker fris en stevig. Informeer je vooraf over de geschikte kniptechniek.
Als je planten goed groeien, is het soms moeilijk om alles meteen te verwerken. In dat geval kan je kruiden zoals tijm en rozemarijn drogen om ze later bijvoorbeeld te verwerken in kruidenmengsels. Snijd hiervoor de complete takjes af. Het droogproces kan op verschillende manieren gebeuren. Meer informatie hierover vind je in ons artikel "Rozemarijn drogen - zo werkt het". Kruiden kan je ook invriezen door ze in kleine stukjes te hakken, in ijsblokblokjesvormen te doen en de vakjes verder op te vullen met olie. Op deze manier kan je verschillende mengsels in kleine porties maken.
Mediterrane kruiden worden in tal van recepten gebruikt en zijn geschikt voor het kruiden van groente- en vleesgerechten. In de mediterrane keuken zijn ze ook heel populair als smaakmaker in visgerechten. Je kan je eigen gekweekte mediterrane kruiden ook verwerken in een kruidenboter of een kruidenolie. Wat dacht je van basilicum in combinatie met knoflook en andere kruiden in een groene pesto? Je kan natuurlijk ook je eigen mediterrane kruidenmix maken van gedroogde kruiden en die later gebruiken in dips en marinades of als pizzakruid. De blaadjes kunnen zelfs worden gebruikt in verschillende mengels om thee en limonades een unieke, pittige smaak te geven.
Producten voor je mediterrane kruiden
Deze onderwerpen kunnen je ook interesseren