Tomatenzaden oogsten

In de tuin, in de serre of op het balkon - tomaten behoren tot de populairste groenteplanten. Misschien komt dat ook door de grote verscheidenheid aan tomatenvariëteiten? Van vleestomaten over suikerzoete kerstomaten tot fruitig-zure soorten, elke tomatenliefhebber vindt er zijn gading.

Heb je je lievelingssoort al gevonden en wil je die volgend jaar opnieuw kweken? Dan kan je gemakkelijk je eigen tomatenzaden oogsten. Dit lukt echter niet met elke tomatensoort. Onderaan de pagina ontdek je welke variëteiten bijzonder geschikt zijn. Maar eerst vertellen we jou wanneer en hoe je de tomatenzaden kan oogsten.

Tomaten worden - afhankelijk van de tomatensoort, de regio en het weer - geoogst vanaf juli. Als je je tomaten in de serre kweekt, kan je al een paar weken vroeger oogsten. Om tomatenzaden te oogsten, kies je bij voorkeur voor heel rijpe en misschien zelfs overrijpe tomaten. Zo ben je zeker dat de zaden volledig zijn ontwikkeld. Afhankelijk van de grootte en de behoefte kies je één tot vier tomaten uit waaruit je de tomatenzaden kan oogsten.

Vind je de bovenstaande procedure net iets te omslachtig? Dan kan je proberen om enkele stappen over te slaan en de zaden direct - met hun vruchtvlees - op een keukenpapier laten drogen. Sommige tuinliefhebbers geven hieraan de voorkeur omdat deze veel handiger is en de kiemkracht van de zaden slechts in geringe mate wordt beperkt door het vruchtvlees. Als je genoeg tomatenzaden oogst, kan je volgend jaar dus toch uitkijken naar enkele kiemplantjes!

De zaden kunnen bijzonder lang bewaard worden als ze luchtdicht worden verpakt. Gebruik bij voorkeur een kiemvrije, ondoorzichtige verpakking die de zaden beschermt tegen invloeden van buitenaf. Mocht het nodig zijn, kan je de zaden in papieren zakjes bewaren. Dit kan er echter voor zorgen dat er uiteindelijk minder zaden zullen ontkiemen. Tot slot nog een kleine tip : noteer op de pakjes met een stift de datum waarop je de zaden hebt geoogst en om welke tomatensoort het gaat.

Eenmaal de zaadjes goed zijn verpakt, bewaar je ze best op een droge, koele en donkere plaats.

Zoals je hebt gemerkt, kan je tomatenzaden vrij gemakkelijk zelf oogsten. Toch zijn er enkele verschillen tussen de vele tomatensoorten. Voor de vermeerdering zijn vooral oude rassen zoals 'Berner Rose', 'Noire de Crimée' of 'Moneymaker' geschikt. Het voordeel van zaadvaste tomatenrassen is dat wanneer ze zichzelf bestuiven, er geen nieuwe genen worden toegevoegd die de nieuwe plant zouden kunnen beïnvloeden. Bij het zaaien van zaadvaste tomaten kan je er als tomatenliefhebber dus vrij zeker van zijn dat je krijgt wat je verwacht.

Bij hybriderassen ziet het er echter een beetje anders uit. Hybride tomatenplanten zijn een kruising van twee verschillende rassen die de eigenschappen van beide planten combineert. Zo kenmerkt het ene ras zich bijvoorbeeld door een hoge vitaliteit terwijl het andere ras bijzonder smaakvolle tomaten produceert. Het resultaat is een vitale tomatenplant met extreem smaakvolle vruchten. Dergelijke tomatenrassen staan bekend onder de noemer "F1-Hybride". Ze zijn heel belangrijk voor de landbouw want door het gecontroleerd kruisen van verschillende planten is het mogelijk om rassen te kweken die vitaler zijn en meer weerstand hebben. Dit kan de kans op bijvoorbeeld misoogsten of op het gebruik van pesticiden verkleinen. Bovendien zijn de vruchten van F1-hybriden vaak langer houdbaar. Net daarom worden voornamelijk dit type tomaten in de supermarkt aangeboden.

Op boerenmarkten of bij sommige tuinbezitters vind je vaak zaadresistente, oude rassen terug die geschikt zijn voor vermeerdering. Er zijn ook ruilsites waar je je eigen zaden kunt ruilen voor andere rassen - daar kom je af en toe minder bekende, oude soorten tegen.

Heb je overheerlijke tomaten ontdekt in je supermarkt? Dan kan je nog steeds proberen om de zaden te oogsten. Want ook al gaat het om F1-hybriden, je kan ze net zo goed vermeerderen als zaadvaste tomaten. In de zomer kan je echter verrast worden omdat de kans groot is dat de tomaten lichte afwijkingen vertonen.