Lenteroos

De Lenteroos die in onze tuinen terug te vinden is, is eigenlijk een kruising van de wilde Lenteroos (Helleborus orientalis) uit het Nabije Oosten met andere Helleborus-soorten. Dat is ook de reden waarom de Lenterozen botanisch worden beschouwd als Helleborus Orientalis-hybriden. Door jarenlange veredeling is er een enorme variëteit aan soorten met verschillende bloemkleuren ontstaan, die voor heel wat kleur in de tuin of op het balkon zorgen.

Opgelet dat je de Lenteroos niet verwart met de Kerstroos. De Lenteroos (Helleborus Orientalis-hybriden) die ook bekend staat onder de naam 'nieskruid', wordt vaak met de Kerstroos (Helleborus niger) verward. Beide planten behoren namelijk tot het geslacht Helleborus. De witte bloesems van de Kerstroos verschijnen al in december, terwijl de Lenteroos pas aan het begin van het nieuwe jaar gaat bloeien in een zelfs breder scala aan kleuren. Of het nu roze, geel of zwart is en met verschillende patronen - de talrijke bloemkleuren van de Lenteroos laten het hart van menig tuinliefhebber sneller kloppen!

De naam zegt het al : de Lenteroos bloeit in de lente. Daarom wordt de plant ook vaak de voorjaarskerstroos genoemd. De Lenteroos bloeit van februari tot april. Afhankelijk van de weersomstandigheden kan de plant ook vroeger beginnen bloeien. Zo vormt de vaste plant een belangrijke voedselbron voor wilde bijen.

Je raadt het vermoedelijk al : de planten die bloeien tussen januari en mei, zijn geen echte zonnekloppers. Vooral tijdens de hete zomermaanden staat de Lenteroos liever in de schaduw. In de winter is ze echter blij met een zonnig en warm plekje.

Aangezien de plant maximum 50 cm hoog wordt, is ze dus de ideale kandidaat om aangeplant te worden onder loofbomen en bladverliezende heesters. De bladeren beschermen de Lenterozen tijdens de zomer tegen de brandende zon terwijl er tegen de winter meer licht door de kale takken valt. Als je Lenteroos het ideale plekje krijgt toegewezen, dan zal je ervoor worden beloond : de plant kan in de ideale omstandigheden tot wel 40 jaar oud worden!

Zodra de laatste voorjaarsvorst is geweken, kan je de Lenteroos aanplanten. Zo heeft de plant tot de winter de tijd om te wennen aan haar nieuwe standplaats. Om ervoor te zorgen dat de plant haar lange wortels goed kan ontwikkelen, moet de bodem rond het plantgat goed losgemaakt worden. Als je een heel zware kleigrond hebt, dan kan je die vermengen met een portie zand of kiezels. Het plantgat moet dubbel zo groot zijn als de wortelkluit. Houd zeker rekening met de plantafstand : die moet minimaal 15 centimeter bedragen tot de naburige planten. De Lenteroos staat bij voorkeur haar ganse leven lang op dezelfde plaats in het bloemperk. Ze houdt er helemaal niet van om verplant te worden. Als het nodig is, kan de plant wel gedeeld worden.

Om van de prachtige Helleborus Orientalis-hybriden te kunnen genieten, heb je helemaal geen tuin nodig. Je kan de vroegbloeiers zonder probleem in een pot aanplanten om nadien op het balkon of het terras te plaatsen. Om wateroverlast te vermijden, bedek je de bodem van de bloembak of de bloempot best met een laagje hydrokorrels. De pot of bak moet eveneens voorzien zijn van drainagegaten zodat overtollig water gemakkelijk kan weglopen. Kies vervolgens voor een kwaliteitsvolle en voedselrijke potgrond. Het is heel belangrijk dat de Lenteroos voldoende plaats krijgt om te groeien : de pot moet een diameter van minstens 25 tot 30 centimeter hebben.

Een voordeel van planten in potten is ongetwijfeld dat je ze - afhankelijk van het weer - kan verplaatsen : tijdens de winter kan je je Lenteroos op een lichtrijke, beschutte maar zonnige plaats zetten. Eenmaal de zonnestralen sterker worden, kan je de pot verhuizen naar een iets schaduwrijker plekje zodat de plant tegen de middagzon beschut is.

Als je je Lenteroos in een pot hebt aangeplant, raden we je een plekje aan waar de plant beschermd staat tegen de regen. Zo blijven de bladeren droog en kunnen schimmelziekten zich niet zo gemakkelijk verspreiden. Ook wateroverlast kan een probleem worden, vooral tijdens de winter. Daarom moet je de grond tussen twee gietbeurten laten uitdrogen. In de buitenlucht wordt de Lenteroos tijdens de winter meestal van bovenaf voorzien van voldoende water.

De zogenaamde vorstdroogte kan echter wel voor problemen zorgen. De vaste plant is dan misschien wel winterhard en heeft geen last van ijzige temperaturen, toch kan ze door de combinatie van vorst, zon en wind afsterven. Dit komt doordat ze geen water uit de grond kan halen als de grond bevroren is terwijl de wind en de winterzon een uitdrogende werking hebben. Om dit te voorkomen, kan je de bodem afdekken met wat kreupelhout of de pot omwikkelen met vlies. Ook de plant zelf kan je in een oude deken of wat vlies wikkelen zodat er geen vocht uit de bladeren meer kan verdampen. Het is echter heel belangrijk om te zorgen voor luchtdoorlatend afdekmateriaal dat snel terug kan worden verwijderd zodat de plant niet gaat rotten.

Tijdens de zomer is het belangrijk dat de plant voldoende water krijgt. Als de plant in de zomer te veel verzwakt, zal ze minder uitbundig bloeien in het daaropvolgende jaar. Bij droog weer mogen de bladeren niet bevochtigd worden. Zo vermijd je dat de plant wordt aangetast door de bladvlekkenziekte. Geef dus steeds aan de voet van de plant water.

Door je Lenteroos in het voorjaar  - net voor de bloei - een portie langwerkende meststof toe te dienen, krijgt ze alle belangrijke voedingsstoffen gedurende meerdere maanden. Aangezien deze vaste plant houdt van een kalkrijke bodem, kan je haar tijdens de herfst ook plezier doen met wat kalk.

De Helleborus orientalis groeit niet snel en hoef je daarom ook niet zo vaak te snoeien. Toch is het zinvol om regelmatig de verwelkte bladeren te verwijderen. Dit zal de groei van gezonde scheuten en bladeren stimuleren. De vaste plant doet het ook als snijbloem in een vaas heel goed. Om zo lang mogelijk van je Lenteroos als snijbloem te kunnen genieten, moet je de stengel kruiselings doorsnijden. Draag hierbij handschoenen, want alle delen van de Lenteroos zijn erg giftig en het plantensap kan huidirritatie veroorzaken. Aangezien inname erg gevaarlijk kan zijn, moet je voorzichtig zijn met kinderen en huisdieren in de buurt. Desnoods schrap je de plant uit je bloemborder.

Een Lenteroos in pot moet om de twee jaar in een grotere pot met een verse portie potgrond worden verpot. Gebruik steeds een pot die enkele centimeters groter is dan de vorige. Als je vaste plant al enkele jaren oud is, kan je ze delen en vermeerderen. Het voordeel hiervan is dat je zal kunnen genieten van twee of drie planten tegelijkertijd. Je kan er zelfs iemand anders een plezier mee doen! Door de plant te delen, wordt ze ook minder omvangrijk en heb je geen grotere bloempot nodig. Je hoeft dan enkel de potgrond te vervangen.

In principe hoeven Lenterozen, die in de tuin groeien, niet gesnoeid te worden. Als je de plant echter op een nieuwe plaats wilt aanplanten of als de pot te klein is geworden, kan je de plant delen. De ideale periode om dit te doen is in het voorjaar, na de bloei. Deling is echter ook mogelijk in het najaar.

Graaf de plant uit en snijd de wortelstok (de scheuten van de plant) met een scherp mes in 2 delen. Beide delen hebben hun eigen wortels, bladeren en knoppen nodig zodat ze opnieuw kunnen ontkiemen. De gedeelde Lenterozen kunnen vervolgens opnieuw aangeplant worden. Als de plant in de herfst wordt gedeeld, bescherm je beide delen best tegen de kou met wat bladeren en kreupelhout.

De Lenteroos is niet gevoelig voor ziekten en plagen. Als er echter bruine en zwarte vlekken op de bladeren verschijnen die steeds groter worden, dan kan de plant aangetast zijn door de zwartevlekkenziekte. Snijd in dat geval de aangetaste bladeren af en gooi ze bij het huisvuil. Ook bladluizen kunnen grote schade aanrichten aan de vaste plant door het plantensap op te zuigen. Als lieveheersbeestjes en andere insecten al in de tuin aan het werk zijn, kan je rustig achterover leunen en hen het "vuile werk" laten opknappen. Bij een ernstige aantasting is het echter zinvol om een plantenbeschermingsmiddel te gebruiken om de plant zo snel mogelijk van het ongedierte te verlossen.