Bijenvriendelijke planten : 3 tips voor een kleurrijk bloemperk

Om hommels, honingbijen en ook vlinders te ondersteunen bij hun zoektocht naar nectar en stuifmeel, zijn volgende drie punten heel belangrijk :

1. BLOEIENDE PLANTEN AANPLANTEN

Grote oppervlakken met grind, onbeplante rotstuinen of betonnen voortuinen zijn een ware nachtmerrie voor bijen en andere nuttige insecten. Plant in plaats daarvan bijenvriendelijke vaste planten of bloembollen, of creëer een kruidentuin. Ook fruit- en loofbomen, bessenstruiken en moestuinen weten insecten te bekoren. Over het algemeen geldt het motto : alles wat groen is, groei of bloeit is een stap in de goede richting! Ook met bloeiende pot- en kuipplanten kan je op het terras of het balkon voor meer voedsel zorgen. Denk maar aan vlinderlavendel, struikmargrieten, wisselbloemen (lantana) en verbena. Met deze planten zal je je binnen de kortste keren kunnen verheugen op heel wat zoemende bijen!

Tip : plant zo divers mogelijk - ook als je geen gespecialiseerde wilde bijen in de tuin hebt : honingbijen maak je met een gevarieerde voeding blij!

2. VOORZIE PLANTEN MET VERSCHILLENDE BLOEIPERIODES

Om de bijen het hele jaar door te kunnen laten smullen van de heerlijke nectar en het lekkere stuifmeel, is het een goed idee om planten in de tuin aan te planten met verschillende bloeitijden. Dit zorgt ervoor dat er bijna het ganse jaar door altijd wel iets in de tuin bloeit. Vooral in het voor- en het najaar zijn er vaak voedseltekorten omdat er niet genoeg bloeiende planten zijn. Zet dus gewoon een paar vroegbloeiers zoals krokussen of sneeuwklokjes in de tuin en leg een mooi bloembed met vaste planten aan voor de herfst. 

3. CREËER EEN PLEKJE OM TERUG TE TREKKEN

Een oude boomstronk tussen brandnetels, distels en slangenkruid, omgeven door een bramenhaag - dit is voor heel wat insecten een waar luilekkerland. Plaats ook een kommetje met water in de buurt - bij voorkeur met enkele stenen als "eilandjes". Zo zal je tal van nuttige insecten aantrekken.

Deze "wildheid" kan ook naar andere gebieden in de tuin worden doorgetrokken. Het is niet nodig om de tuin in de herfst op te ruimen. Veel vaste planten moeten pas in het voorjaar worden teruggesnoeid omdat hun stengels tijdens de winter heel wat insecten extra beschutting bieden. 

Tip : je kan ook een klein insectenhotel bouwen en in de tuin plaatsen of op het balkon aan de muur hangen. Dergelijke insectenhotels zijn ideaal voor kleinere tuinen of balkons om bijen een schuilplekje te bieden.

In de groep van vaste planten zijn diverse winterharde, bijenvriendelijke planten te vinden : brandnetel, lavendel, ooievaarsbek, herfstanemoon, duizendblad, zonnebloem, vetkruid, verschillende astersoorten, rode zonnehoed en rode bistort zijn ideaal voor de creatie van een bijenvriendelijk tuinbed.

Een klein winterhard kruidenbed met rozemarijn, tijm, salie en oregano zorgt eveneens voor een goed humeur bij bijen. En zelfs als ze door heel wat mensen als onkruid worden beschouwd, worden klimop, klaver, paardebloemen en jichtkruid vaak door bijen bezocht. Helaas zijn deze wilde kruiden niet altijd geschikt voor de creatie van een kleurrijk bloemperk omdat ze vaak dominanter zijn dan de andere planten. Het kan dus gebeuren dat er uiteindelijk alleen zevenblad of klimop in het tuinbed groeit terwijl alle andere planten afscheid hebben genomen. Deze inheemse kruiden zijn daarom meer geschikt voor het "wilde hoekje" in de tuin.

Ook met knol- en bolgewassen kan je een winterharde bijenweide creëren. Denk maar aan krokussen, oosterse sterhyacinten, sneeuwklokjes of winterakoniet die tijdens de eerste maanden van het jaar extra voeding ter beschikking stellen.

De onderstaande tabel geeft je een beknopt overzicht van de verschillende meerjarige, winterharde bloemen die ideaal zijn voor een kleurrijk bijenbloemperk doorheen het jaar. De exacte bloeiperiode kan variëren naargelang de soort en variëteit. Natuurlijk spelen ook de weersomstandigheden een grote rol.

De late zomer, wanneer de bodem nog heerlijk warm is en de temperaturen langzaam dalen (maar tegelijkertijd nog ver van het vriespunt zijn verwijderd), is de ideale periode om vaste planten, sierbomen of bessenstruiken aan te planten. De bijenvriendelijke planten kunnen eveneens in het voorjaar worden aangeplant na de laatste nachtvorst. Zo kan je uitkijken naar de eerste bloemen in de zomer.

Mocht je enkele krokus- of sneeuwklokjesbollen tussen de vaste planten willen zetten, dan is ook de herfst heel geschikt. Zelfs eind november kan je nog bollen planten als de grond niet bevroren is.

Tip : om te vermijden dat de bloembollen en -knollen door muizen worden aangevreten, kan je ze beschermen door ze aan te planten in een plantmand.

Voor de bij maakt het niet uit of de hogere planten vooraan of achteraan staan, of de kleuren goed bij elkaar passen en of de groeivormen van de verschillende planten een harmonieus geheel vormen. Als het bijenvriendelijke bloembed er ook mooi moet uitzien, zijn er drie belangrijke punten waarmee je rekening moet houden :

1. GROEIHOOGTE

Grotere planten plaats je bij voorkeur helemaal achteraan. Middelgrote en kleine planten komen ervoor en de laagste bloemen of bodembedekkers krijgen een plaatsje helemaal vooraan in het bloembed. Zo zie je alle bloemen in al hun glorie. Plant de bloemen niet té symmetrisch, zo kan je beter met de verschillende groottes spelen.

2. GROEIVORMEN

Bloemperken waarin hogere, langwerpige planten zoals herfstanemonen worden afgewisseld met compactere planten zoals purperklokjes, zien er bijzonder mooi uit. Dit zorgt eveneens voor afwisseling. Natuurlijk moet je ook rekening houden met de plantafstand. Volg deze goed op (staat vermeld op het plantenetiket) zodat elke plant voldoende ruimte heeft om te groeien. Let daarom vóór de aanplanting op de groeibreedte en het groeikarakter van de planten - het plaatsen van zeer krachtige, dominante  planten naast nogal schuwe exemplaren zal er meestal voor zorgen dat de zwakkere planten worden verdrongen.

3. KLEUREN

Afhankelijk van je voorkeur kan je het bijenvriendelijke bloemperk met zachte kleurovergangen of sterke kleurcontrasten inrichten. Zachte gradiënten ontstaan bijvoorbeeld door kleuren die naast elkaar op het kleurenwiel staan, te combineren of door kleuren van verschillende intensiteiten te combineren. De combinatie van lila, donkerpaars en wit vormt een mooi, harmonieus kleurverloop. Contrasten bereik je door sterke kleuren te combineren of door kleuren, die tegenover elkaar staan op het kleurenwiel (vb. blauw, geel en violet), te combineren.

Na al deze informatie geven we je graag wat inspiratie voor een bijenvriendelijk bloembed. In dit bloemperk vind je een grote verscheidenheid aan planten terug zoals lavendel, reuzenui of de roze bloeiende prachtkaarsen. Afhankelijk van de soort of variëteit zijn er bloeitijden van april tot oktober, zodat de bijen meerdere maanden van voedsel worden voorzien. Ook de bloemen in violet, wit of lavendelblauw vormen een magisch bloementapijt. 

De geselecteerde planten zijn winterhard, houden van veel zonlicht en kunnen droogte goed verdragen. Mocht je ze bij het water geven vergeten zijn, dan vinden ze dat dus niet erg. Ze voelen zich in hun nopjes op een zonnig, gedeeltelijk beschaduwd plekje. De bodem moet goed doorlatend zijn en eerder droog dan te nat. In het voorjaar zijn de planten blij met een portie voedingsstoffen met lange werking. Voor de rest zijn ze heel onderhoudsvriendelijk.