Een pleidooi voor bewuster tuinieren:
Het is toch prachtig om te zien: hoe wij mensen van de natuur en van onze tuin houden. Als we nieuw leven planten, doen we al veel om het milieu te beschermen. Toch komt het soms voor dat we met onze tuinwerkzaamheden het milieu schade toebrengen, vaak volkomen onbewust. Vanuit onze gewoonten en opvattingen over wat mooi is, tuinieren we te goeder trouw en op basis van wat we weten. Natuurlijk denken we daarbij niet iedere keer na over de mogelijke ecologische gevolgen. Maar als we echt een positieve impact willen hebben op milieu en klimaat, worden we gedwongen vragen te stellen bij onze handelswijze. Meer bewustwording is een eerste stap voor het identificeren van eigen milieuzonden in de tuin. Want alleen wanneer we nadenken over ons gedrag, kunnen we dat vervolgens veranderen. Dit artikel moet ons dan ook aanmoedigen oplettender te worden. En te laten zien op welke gebieden een verandering in denken iets zou kunnen opleveren.
Al heel lang is het verbruik van hulpbronnen groter dan wat de aarde zelf kan aanvullen. Het belangrijkste principe voor iedereen die het dagelijks leven groener wil maken, is daarom het op waarde schatten van onze natuurlijke hulpbronnen. Bij iedere handeling moeten we ons bewust zijn van de mate waarin hulpbronnen worden verbruikt en of er milieuvriendelijkere alternatieven zijn. Ook als het gaat om tuinieren, kunnen we onszelf op veel manieren deze vraag stellen: waar haal ik bijvoorbeeld mijn planten vandaan? Welke apparaten en producten gebruik ik voor de verzorging ervan? Hoeveel water moet ik geven? Er zijn bijna oneindig veel manieren om bij het tuinieren onze hulpbronnen te ontzien. Hoever we daarin willen gaan, is natuurlijk geheel aan ons. Om bij het laatste voorbeeld te blijven: een regenton voor het verzamelen van gietwater is geweldig, maar als je bij de aanschaf al kiest voor planten met weinig dorst, ga je nog een stapje verder.
Tuinieren zoals in oma's tijd
Paradoxaal: de planten in onze tuin zetten CO2 om in zuurstof. Tegelijkertijd gebruiken we voor het verzorgen van de planten vaak elektrische hulpmiddelen die precies het tegenovergestelde doen. Hoe belangrijk technische vooruitgang ook is, het maakt ons wel lui. Natuurlijk zijn elektrische grasmaaiers, heggenscharen en bladblazers van onschatbare waarde. Maar feit is ook: wanneer we bij dit soort werkzaamheden gebruik maken van onze eigen lichaamskracht, doen we niet alleen iets voor het milieu, maar ook voor ons lichaam. En voor een goede relatie met de buren, want dit soort gereedschappen produceert meestal enorm veel lawaai. En wat betreft nabuurschap: is het niet een veel beter idee om de grotere apparaten gezamenlijk met de buren aan te schaffen en met elkaar te delen? Dat bespaart geld en ruimte en ontziet hulpbronnen!
Gemaakt van kunststof?
Of het nu gaat om plantenbakken, tuinmeubelen of gieters: kunststof voorwerpen zijn door hun weersbestendigheid ideaal voor gebruik buiten. Toch zou het feit dat kunststof wordt vervaardigd uit aardolie, en er meerdere eeuwen over doet voordat het is afgebroken, ons groene hart ervan moeten kunnen overtuigen dat dit materiaal niets te zoeken heeft in onze tuin. En als het dan toch per se plastic moet zijn, waarom dan niet kiezen voor voorwerpen die gemaakt zijn van gerecycled materiaal? Nog een mogelijkheid: met upcycling geef je oude voorwerpen een nieuwe functie en daarmee een tweede leven. Zo zijn conservenblikjes prima geschikt als bloempot en kan je afvalhout gebruiken om een tuinbank te timmeren.
Aankoop van planten
Jazeker, exotische planten zijn heel mooi en maken van iedere tuin een tropische oase. Maar wees eens eerlijk: zijn inheemse vaste planten en struiken niet net zo mooi? De nadelen van geïmporteerde of gekweekte exoten zijn namelijk zeer groot: ze hebben vaak een lang transport achter de rug, ze zijn bevattelijker voor ziekten en ze bieden weinig voedsel voor insecten en andere dieren. Nog beter zou het trouwens zijn om helemaal geen planten te kopen! Maar hoe moet een kale tuin dan in een kleurrijk bloemenparadijs veranderen? Het toverwoord is plantenvermeerdering! Er zijn diverse manieren om je groene schatjes te reproduceren. Je buurman of buurvrouw is vast blij met een groen pronkstukje uit je tuin, en wie weet: misschien geeft hij of zij je dan als dank een stekje cadeau van een plant die je al heel lang heel graag wilde hebben. Of organiseer gewoon een plantenruilfeestje voor je buren, familie en vrienden.
Gastvrijheid
Steeds meer dieren hebben het moeilijk bij het vinden van voedsel en onderkomens. Om hen levensruimte te bieden en de biodiversiteit te bevorderen, is het zaak bij de aanschaf van planten goed op te letten en te kiezen voor inheemse soorten met niet-gevulde bloesems. Want alleen dit soort planten biedt deze dieren het voedsel dat ze nodig hebben om te overleven. In principe voelen vogels, kleine organismen en andere nuttige dieren zich vooral thuis in wilde tuinen, waar een meer natuurlijke wirwar van planten en minder braakliggende grond aanwezig is. In het ideale geval maak je de planning van je tuin zodanig dat er het hele jaar door iets bloeit. Daar hebben niet alleen de insecten meer aan, maar ook jijzelf.
Er zijn veel mensen die houden van een nette tuin. Keurig aangeharkte bedden, gemillimeterde gazons en kaarsrecht geknipte heggen vormen de droom van een niet gering aantal hobbytuiniers. Smaken verschillen nu eenmaal. Die nette tuinen dragen echter weinig bij aan de bescherming van het milieu en het behoud van de biodiversiteit. Ons advies voor nog groener tuinieren is dan ook een veelkleurige verscheidenheid te planten en alles vaker te laten liggen. Kale gebieden in je tuin kunnen bovendien leiden tot uitdroging of erosie van waardevolle grond. We raden je daarom aan bodembedekkers te planten of een mulch-laag aan te brengen. Een beschermende laag van gemaaid gras, bladeren of oogstresten vermindert immers de verdamping, bevordert de humusvorming en bemoeilijkt de uitbreiding van onkruid. In de meeste wilde tuinen komen sowieso alleen kruiden voor - en geen onkruid. Waardoor we weer terug zijn bij bewustwording en het op waarde schatten van onze hulpbronnen.
COMPO öko balance
Tuinieren met ecologisch evenwicht
Ontdek nog meer interessante onderwerpen