Roos

Al duizenden jaren weten bloeiende rozen ons te fascineren. Of het nu in Rome, Madrid, Wenen, Los Angeles, Lidice bij Praag of in de Indiase stad Ooty is : veredelaars, botanici en rozenliefhebbers over de hele wereld hebben prachtige rozentuinen aangelegd ter ere van deze mooie plant. Denk maar aan de Franse rozentuin “Roseraie du Val-de-Marne” die in 1899 werd aangelegd door een rijke zakenman en een gepassioneerd rozenverzamelaar. Maar ook in ons land zijn verschillende rozentuinen gecreëerd die door liefhebbers kunnen worden bezocht. In het Duitse Sachsen-Anhalt werd zelfs het grootste rosarium ter wereld opgericht met meer dan 80.000 rozenstruiken.

Daarnaast worden tal van festivals georganiseerd ter ere van de roos. Zo is er het driedaagse “Fête des roses” in de Marokkaanse rozenstad El-Kelâa ter ere van de rozenbloesemoogst - dit festival trekt honderdduizenden bezoekers van over de hele wereld!

Als je zin hebt om thuis je eigen kleine rozentuin te creëren of je balkon op te fleuren met één of twee potrozen, dan ontdek je tal van praktische tips verder op deze pagina : van aanplanten en bemesten tot snoeien en zo veel meer!

Rozen (Rosa) behoren tot de familie van de rozengewassen (Rosaceae). Daartoe behoren eveneens de appel, de braamstruik, de aardbei en de kers. Rozenplanten zijn meestal bladverliezende heesters, hoewel er ook groenblijvende exemplaren bestaan.

In de grootste rozentuin ter wereld, in het Europa-Rosarium in Sangerhausen, kunnen bezoekers zich laten overweldigen door 8.600 soorten en variëteiten uit de meest uiteenlopende landen en tijdperken. Je merkt het : de roos is heel divers. Over het algemeen wordt een onderscheid gemaakt tussen wilde rozen en tuinrozen. Een van de oudste tuinrozen is de Chinese roos, die al in 500 voor Christus in de keizerlijke tuinen van Peking zou hebben gegroeid. Door deze te kruisen met Europese tuinrozen, ontstonden nieuwe rozengroepen zoals de Portland-roos, de Bourbon-roos en de theeroos.

Rozen worden vaak opgedeeld op basis van hun groeikarakter en het gebruik. Zo heb je rozen die zich kruipend over de grond verspreiden en als bodembedekker worden bestempeld. Daarnaast zijn er rozen die tot wel tien meter hoog kunnen worden - zij worden vaak als klimroos ingedeeld. Dergelijke “klassen” mogen echter niet verward worden met rozensoorten die volgens biologische taxonomie worden ingedeeld. Beide termen worden in de omgangstaal echter vaak door elkaar gebruikt.

Populaire rozensoorten volgens groeikarakter en gebruik :

• Edelrozen
• Bodembedekkende rozen / kleine struikrozen
• Perkrozen
• Struikrozen
• Klimrozen
• Ramblerrozen
• Dwergrozen / minirozen

Bij deze classificatie zijn er echter vaak overlappingen : zo zijn alle ramblerrozen klimrozen, maar niet alle klimrozen zijn ramblerrozen. Net daarom is het niet eenvoudig om een duidelijke indeling te maken. Welke rozensoort voor welk doeleinde kan worden gebruikt, ontdek je in ons artikel “Welke soorten rozen bestaan er?”.

Rozen zijn echte zonnekloppers. Kies daarom zeker een lichtrijk, zonnig en warm plekje uit. Een luchtige plaats is een voordeel - zo kunnen de natte bladeren na een regenbui sneller opdrogen. Voor een tuin of balkon op een half-schaduwrijke locatie moet je aangepaste rozensoorten kiezen.

Tip : om ziekten te vermijden, mag je je rozenplanten niet te dicht bij elkaar planten. Voorzie voldoende afstand, zodat er lucht tussen de planten kan circuleren en er zich geen infectieziekten kunnen ontwikkelen. Daarnaast hebben rozen ook voldoende ruimte nodig voor de wortels zodat ze niet onderling gaan concurreren om water en voedingsstoffen. De plantafstand hangt af van het groeikarakter van de rozensoort. Lees dus steeds aandachtig de informatie op het plantenetiket.

Rozenplanten zijn relatief veeleisend wat de bodem betreft. Bij het aanplanten moet je dus zeker zijn van de juiste locatie – op het juiste plekje kan je roos tot wel 20 jaar oud worden. Rozen houden van een leemgrond met hoog aandeel klei. Een kleine test helpt je om de staat van je tuingrond te bepalen : neem een stuk vochtige grond en probeer er een rol van te maken. Als de grond eerder glad aanvoelt maar niet kleverig en er lichtje scheurtjes ontstaan bij het vormen van de rol, dan is je tuingrond in goede staat.

Goed om te weten : in principe bestaan er verschillende bodemtypes  - zo zijn er zandgronden, zware kleigronden en leemgronden :

• Lichte zandgronden zijn goed gedraineerd en kunnen daardoor maar weinig water en voedingsstoffen opslaan. Vóór de aanplanting kan je de grond vermengen met tuincompost, paardenmest of een bodemverbeteraar voor rozen.
• Kleigronden daarentegen hebben een heel goede opslagcapaciteit en bevatten daardoor veel voedingsstoffen en water. Tegelijkertijd bestaat het risico dat de bodem gaat verdichten. Daardoor verhoogt het risico op wateroverlast, wat helaas niet goed is voor rozen. We raden je aan om de bodem vóór aanplanting goed om te graven en los te maken. De doorlaatbaarheid van je bodem kan je verhogen door er een portie grof zand doorheen te vermengen.
• Middelzware leemgronden zijn samengesteld uit de ideale verhouding zand en klei, waardoor ze zowel doorlatend als voedselrijk zijn.

Wie rozen wil aanplanten, heeft ongetwijfeld al gehoord over de zogenaamde bodemmoeheid. Dit is een fenomeen waarbij rozen niet goed groeien en nietige toppen produceren wanneer ze worden gekweekt op dezelfde plaats waar voorheen rozen (of planten uit dezelfde familie zoals appel en peer) hebben gegroeid.

Tot op de dag van vandaag is de oorzaak nog steeds niet opgehelderd. Er bestaan verschillende hypothesen die onder andere te maken hebben met de afscheidingen van de plantenwortels. Daarnaast heeft de grondsoort een impact op het ontstaan van bodemmoeheid. Op lichte tuingronden kan één enkele rozenteelt er bijvoorbeeld voor zorgen dat de rozen, die daarna op dezelfde plek worden aangeplant, last krijgen van een zogenaamde groeidepressie.

Kies daarom bij voorkeur een vers stukje grond uit voor je rozen. Als alternatief kan je de bodem vernieuwen door de oude grond te verwijderen en te vervangen door een verse portie bodemverbeteraar, paardenmest en compost.

Normaliter worden rozen beschouwd als tuinplanten. Vooral klimrozen, die meters hoog kunnen worden, hebben genoeg ruimte nodig om zich te kunnen ontwikkelen. Er bestaan ondertussen al veel soorten die ook in potten kunnen worden aangeplant. Om er zeker van te zijn, dat de potrozen goed gedijen, hebben we enkele tips voor jou opgelijst :

1. Grootte van de pot : kies een voldoende grote pot. De wortels van je rozenplant hebben voldoende ruimte nodig om te groeien. Hoe kleiner de roos, hoe meer ruimte je moet voorzien voor de wortels. Is je balkon eerder aan de kleine kant? Dan kan je compacte rozensoorten aanplanten zoals de dwergroos “Alberich” of de “Coral Pixie” die slechts 40 centimeter hoog wordt.
2. Drainagegaten : de bodem van de pot moet voorzien zijn van twee of drie drainagegaten. Zo kan het overtollige gietwater gemakkelijk weglopen. Als je plant in een sierpot staat of op een onderzetter, dan moet je deze leeggieten na de gietbeurt.
3. Drainage : bedek de bodem van de pot met een laagje hydrokorrels. Deze zal de waterdoorlaatbaarheid bevorderen en waterophopingen voorkomen.
4. Substraat : gebruik een kwalitatief substraat dat is afgestemd op de specifieke behoeften van rozen.

De ideale periode om rozen aan te planten, hangt af van de plant :

1. Containerplanten zijn planten die in een pot worden verkocht. In principe kan je een containerplant het ganse jaar door aanplanten. De eerste plantperiode loopt van begin mei tot eind juni. De tweede grote plantperiode is de herfst, waarbij de maanden september en oktober ideaal zijn. Dan hebben je rozen nog voldoende tijd om in te wortelen tot aan de winter.
2. Rozen met blote wortels : deze planten worden verkocht zonder pot en zonder wortelkluit. Net daarom moeten ze direct na de aankoop worden aangeplant. Uiterlijk begin april moeten wortelnaakte houtgewassen worden geplant. Als je hier na de aankoop niet meteen tijd voor hebt, kan je de wortels in een oud deken of in krantenpapier wikkelen. De wortels mogen namelijk niet blootgesteld worden aan zon en wind.

Of het nu gaat om een struikroos, een perkroos of een dwergroos : bij de aanplanting van rozen zijn er enkele tips die de groei van je roos bevorderen :

1. Laten weken : plaats de roos in een bak gevuld met water en laat de plant even weken.
2. De juiste basis creëren : omdat rozen veel plaats nodig hebben voor hun wortels, is het belangrijk om een ruim plantgat te graven en de grond goed los te maken. Voor potrozen raden we je aan een aangepast substraat voor rozen te gebruiken.
3. Bemesten : als je je rozen in het voorjaar of aan het begin van de zomer in je bloemperk wilt aanplanten, kan je vooraf een portie meststof met lange werking in de bodem inwerken. Zo krijgen je rozen gedurende meerdere maanden alle belangrijke voedingsstoffen die ze nodig hebben voor een stevige groei en een prachtige bloei. Als je je rozen pas in de herfst aanplant, dan is meststof overbodig.
4. Let op het entpunt : plaats je rozenplant in het plantgat en zorg ervoor dat het entpunt zich niet onder het grondoppervlak bevindt. Vul verder aan met een kwalitatieve bodemverbeteraar zodat alle holle ruimtes zijn opgevuld. Het entpunt moet nu gelijk liggen met het aardoppervlak.
5. Aandrukken : druk de grond rondom de plant tot slot goed aan en geef grondig water.

Op zoek naar meer informatie? Een geïllustreerde stapsgewijze handleiding vind je terug in ons artikel “Rozen met naakte wortels correct aanplanten en verzorgen”.

Na de aanplanting in het voorjaar kan de bodem snel beginnen uitdrogen bij warm en zonnig weer. De vers geplante rozen zullen je dan ook heel dankbaar zijn als je hen een portie water geeft na de aanplanting. Vaak wordt frequent maar weinig water gegeven. Dit moet je echter vermijden. Geef bij voorkeur doordringend water zodat het water tot in de diepere grondlagen kan doordringen. Oudere rozenplanten hoef je enkel water te geven bij bijzonder warm weer.

Potrozen hebben tijdens de zomermaanden nood aan extra aandacht. Controleer elke dag of de potgrond nog vochtig is. Vooral planten in kleinere potten hebben regelmatig water nodig omdat de beperkte hoeveelheid grond vrij snel kan uitdrogen.

Belangrijk : giet geen water over de bladeren en geef eveneens geen water tijdens de middaguren. Dan is het risico op brandwonden namelijk heel groot.

Voor een sterke groei en prachtige bloei hebben rozen heel wat voedingsstoffen nodig. Bij een tekort aan ijzer kunnen de bladeren verkleuren en in het ergste geval zelfs afsterven. Werk daarom in het voorjaar een portie meststof met lange werking in de bodem in. Deze meststof zal je rozen gedurende meerdere maanden voorzien van alle belangrijke voedingsstoffen. Gedetailleerde informatie vind je terug in ons artikel “Rozen correct bemesten”.

Hoe worden rozen correct gesnoeid? Wanneer mag je rozen snoeien? Welk gereedschap wordt gebruikt bij het snoeien? En waarop moet je bij de verschillende soorten rozen letten? Je ontdekt er alles over in ons artikel “Rozen snoeien eenvoudig gemaakt”.

Hoewel de meeste rozensoorten winterhard zijn, zijn er sommige kweekrozen die beschadigd kunnen raken bij langdurige vorst. Dit is vooral het geval bij potrozen omdat de wortelkluit door het beperkte volume potgrond nauwelijks beschermd is. Om je rozen tegen vorst te beschermen, kan je de pot in een luchtdoorlatend materiaal wikkelen (vb. jute, een oude deken, speciaal vliesmateriaal). De grond kan je bedekken met dennentakken en bladeren.

Na verloop van tijd hebben potrozen nood aan een nieuwe pot en aan een verse portie potgrond. Maar hoe weet je dat je je potroos moet verpotten? En waarop moet je daarbij letten? We hebben dit allemaal netjes voor je opgelijst in ons artikel “Rozen verpotten”.

Helaas worden rozen vaak aangetast door ziekten en plagen. Milde, vochtige zomers zijn ideaal voor de ontwikkeling van schimmelziekten zoals de zwartevlekkenziekte of meeldauw. Om ervoor te zorgen dat je plant de infectie overleeft, moet echte meeldauw zo snel mogelijk worden bestreden met een aangepast plantenbeschermingsmiddel. Bepaalde middelen kunnen afgewisseld worden. Het wisselen van de werkzame stof is namelijk bijzonder effectief en voorkomt de ontwikkeling van resistentie. Bovendien moet je zieke bladeren direct bij het restafval gooien.

Daarnaast zijn bladluizen vaak terug te vinden op rozen. In ons artikel “Bladluizen bestrijden : 4 tips tegen bladluizen” hebben we enkele tips opgelijst.

De volgende vijf tips helpen je om ziekten en plagen op je rozen te voorkomen :

1. Kies een zonnige en luchtige locatie
2. Voorzie voldoende afstanden tot andere planten
3. Giet geen water over de bladeren
4. Bemest tijdens de groei- en bloeifase en volg hierbij nauwgezet de doseringsaanbevelingen op
5. Controleer je rozen regelmatig op ziekten en plagen