Daslook

In de natuur vind je daslook (ook wel wilde knoflook genoemd) terug op vochtige bosbodems onder bomen en struiken of aan de rand van beekjes. Dit maakt de wilde groente de perfecte kandidaat voor schaduwrijke, koele plekken in de tuin waar bijna niets anders wil groeien. Het donkere hoekje achterin de tuin tegen de omheining of kale plekjes onder sier- en loofbomen zijn ideaal om daslook aan te planten.

Maar ook op een gedeeltelijk schaduwrijk balkon of terras kan daslook zonder probleem in een pot gekweekt worden. Het is belangrijk dat de standplaats niet te warm wordt, zeker voor planten in potten. Een beetje zon kan geen kwaad, maar bij een permanent warme temperatuur heeft de plant veel water nodig om te overleven en dan heeft ze meer aandacht en verzorging nodig.

Daslook is helaas niet geschikt om het ganse jaar door te kweken. Vanaf juni kleuren de bladeren geleidelijk aan bruin en trekt de plant zich uiteindelijk helemaal terug in de grond. Het loont daarom de moeite om nog enkele schaduwminnende bodembedekkers aan te planten die ook na het verwelken van de daslook voor kleur in het bed zullen zorgen.

Wilde knoflook voelt zich logischerwijze het prettigst op bodems die vergelijkbaar zijn met zijn natuurlijke habitat. De ideale grond is daarom los en gelijkmatig vochtig, bij voorkeur met een dikke, voedselrijke humuslaag. Gelukkig is daslook niet al te kieskeurig en kan de plant daarom vrijwel elke tuingrond aan. Alleen als de ondergrond bijzonder zwaar en leemachtig of zanderig en droog is, zal de plant moeite hebben om te groeien en hoogstwaarschijnlijk geen dicht tapijt vormen. Om toch een goede basis voor de groei te creëren, kan je zware grond wat luchtiger maken door die te vermengen met een portie zand. Het humusgehalte in zanderige bodems kan verbeterd worden met compost of een bodemverbeteraar.

Als daslook op de juiste standplaats en in de juiste bodem is aangeplant, dan zal hij zich in de loop der jaren waarschijnlijk vrijer in je tuin verspreiden dan je zou willen. Om dit te voorkomen, kan je wortelbarrières in de grond graven voordat je daslook aanplant. 

Nadat de wilde groente echter een paar jaar de tijd heeft gehad om zich op zijn plek te nestelen, begint hij zichzelf uit te zaaien door zaden te produceren. Wortelbarrières of borderranden zullen hier dus niet helpen. Als je niet wilt dat de daslook zich verder in je tuin verspreidt, moet je de plant na de bloei in juni snoeien zodat ze überhaupt geen zaden kan produceren.

Omdat de planten moeilijk ontkiemen en in het begin heel langzaam groeien, raden we je niet aan om daslook zelf te zaaien. Schaf liever voorgekweekte plantjes uit het tuincentrum of de kwekerij aan. Die groeien meestal zeer betrouwbaar en aangezien daslook zichzelf uitzaait, hoef je niet veel aan te planten om na enkele jaren een dicht daslooktapijt in de tuin te hebben. Houd hierbij rekening met een plantafstand van 15 tot 20 centimeter.

Ook al is daslook in de tuin later helemaal winterhard - de plantjes die je in het voorjaar hebt aangekocht, zijn voorgekweekt in een serre bij zachte temperaturen. Als je van plan bent om daslook in de volle grond aan te planten, raden we je aan om te wachten tot de nachtvorst is geweken. In onze contreien is dat meestal vanaf midden mei. Laat de plantjes nog enkele weken in hun potten staan en plaats ze op een beschut plekje in de tuin. Zo kunnen ze in geval van nood binnen worden geplaatst als het plots begint te vriezen.

Ken je iemand die wilde knoflook in de tuin heeft staan? Dan kan je het beste wachten tot het einde van de bloeiperiode in juni en een deel van de kluit snijden. Dat deel kan dezelfde dag terug in de tuin worden aangeplant.

Het is eveneens mogelijk daslookbollen aan te planten in de tuin. De bollen drogen echter zeer snel uit en ontkiemen dan niet meer. Zorg er daarom voor dat je alleen zeer verse bollen aanplant. Plant ze ongeveer 10 centimeter diep op een onderlinge afstand van minimum 15 centimeter. De ideale periode om daslookbollen te planten in de tuin is - net zoals bij de meeste bolgewassen - september of oktober. Zo hebben de bollen in de eerste maanden na de aanplanting voldoende water ter beschikking en hebben ze voldoende tijd tot het voorjaar om wortels te ontwikkelen.

Heb je geen tuin of wil je koste wat kost vermijden dat daslook zich verder in je tuin uitbreidt? Dan is de aanplanting in een pot een goed alternatief. Omdat de plant enkel tussen maart en juli zichtbaar is, heeft het weinig zin om één enkele plant in een pot aan te planten. Ook de bollen elk jaar in juli na de bloei uitgraven en in de herfst terug aanplanten, is geen optie omdat hierbij de bollen steeds opnieuw worden beschadigd en de daslook zich daardoor niet goed kan ontwikkelen. Zet de bollen daarom liever als onderbeplanting in een pot met fruitbomen of meerjarige houtgewassen.

Bij de aanplanting van daslook in een pot moet je met twee zaken rekening houden :

1. Hoewel daslook beduidend beter bestand is tegen vochtige grond dan andere bolgewassen, mag de bol niet te nat zijn - hierdoor gaat hij namelijk rotten. Voorzie onderaan de pot voldoende grote afvoergaten die niet kunnen verstoppen. De bodem van de pot kan je bedekken met een laagje grote kiezelstenen of potscherven. Ook de keuze van de potgrond is belangrijk : het substraat mag zich bij regenweer namelijk niet volzuigen als een spons. Kies daarom een potgrond voor mediterrane planten - die bevat meestal een hoger aandeel zand - of vermeng je klassieke potgrond met een portie zand om de doorlaatbaarheid te vergroten.
2. Houd de vorst goed in de gaten. In de volle grond is daslook compleet winterhard. Als de natte potgrond in de pot helemaal bevriest in de winter, kunnen de bollen beschadigd raken. Vermijd daarom veel vocht tijdens het koude jaargetijde en plaats de pot indien mogelijk onder een afdak. Ter bescherming tegen zeer lage temperaturen kan je de pot dicht bij de huismuur plaatsen en inwikkelen in fleece. Een houten kist gevuld met bladeren, waarin je de pot met daslook plaatst, biedt eveneens een goede bescherming tegen vorst.

Als daslook op een schaduwrijke plek tussen enkele bomen is aangeplant, hoef je niet veel aandacht te besteden aan het water geven. Enkel bij langere periodes van droogte in de zomer kan het nodig zijn om de bollen af en toe van water te voorzien.

De situatie is anders als daslook op een zonnige plek of in een pot is aangeplant. De bosplant is niet gewend aan hitte en droogte. Onder deze omstandigheden groeit de plant heel langzaam en zal ze een heel scherp aroma ontwikkelen. Zeker als je het blad later wilt oogsten, moet je ervoor zorgen dat de bollen in de zomermaanden nooit uitdrogen. Om water te besparen tijdens de zomer kan je de grond boven de bollen bedekken met een laagje mulch. Dit laagje beschermt tegen verdamping en zorgt eveneens voor verse humus in de bodem.

In het bloembed hoeft daslook niet te worden bemest. Als de plant is aangeplant onder bomen en struiken, vallen er jaarlijks voldoende bladeren op de grond om regelmatig humus aan te vullen. Op eerder voedselarme zandgronden met een laag humusgehalte is de situatie anders. Hier raden we aan om elke herfst wat compost of tuinmeststof te strooien (niet inharken zodat de bollen, die relatief vlak onder het aardoppervlak groeien, niet te beschadigen).

Je daslook in pot moet elke herfst bemest worden. Anders kunnen de wilde groenten na enkele maanden niet meer alle voedingsstoffen vinden die ze nodig hebben om een goed aroma te ontwikkelen in het beperkte volume potgrond. Je kan hiervoor een biologische meststof met langdurige werking gebruiken, maar ook een milde vloeibare meststof voor kruiden is geschikt.

Wordt het daslooktapijt stilaan te groot of wil je je daslook delen met buren en vrienden? De ideale periode om daslook op te graven en te delen is in juni, zodra de bladeren geelkleuren. Dan hoeven de bollen niet meer voor bloemen en bladeren te zorgen - wat ze veel energie kost - en hebben ze na het verplanten genoeg kracht om nieuwe wortels te vormen. In de eerste weken na het verplanten moet je de daslook af en toe water geven tot hij nieuwe wortels heeft gevormd waarmee hij voldoende voor zichzelf kan zorgen.

Als de daslook zich heel goed op zijn locatie, dan is de kans groot dat de plant zich in de loop der jaren zal uitbreiden. Om dit te voorkomen, kan je wortelbarrières in de grond graven voordat je de daslook aanplant. Nadat de daslook enkele jaren de tijd heeft gehad om zich te vestigen, zal hij zichzelf uitzaaien door zaden te produceren. Een wortelbarrière zal hier helaas geen oplossing bieden. Als je dus echt wilt vermijden dat de daslook zich in je tuin verspreidt, moet je de plant terugsnoeien na de bloei (in juni). Zo kunnen er zich geen zaden vormen.

Daslook is in de vollegrond winterhard. Als de groente in een pot is aangeplant, dan bestaat het risico dat de natte grond in de winter volledig bevriest en dat de bollen in de pot beschadigd raken. Geef tijdens de winter dus niet te veel water en plaats de pot indien mogelijk onder een afdak. Om de wortelkluit tegen de koude temperaturen te beschermen, kan je de pot tegen een huismuur plaatsen of de pot met wat jute of fleece omwikkelen. Een andere optie : vul een houten kist met bladeren en plaats je pot daarin. Zo bescherm je de plant tegen vorst.

Daslook oogsten gebeurt net zoals bij vele andere tuinkruiden : de bladeren smaken het best tot de plant begint te bloeien, waarna ze steeds flauwer worden en nauwelijks nog geschikt zijn om te kruiden. Een goede periode om daslook te oogsten is - afhankelijk van het weer - in de maanden maart en april. Om de plant niet te veel te verzwakken, oogst je bij voorkeur slechts één tot twee bladeren per scheut. In het eerste jaar na de aanplanting laat je je plant beter met rust en knip je geen bladeren af.

Niet alleen de bladeren van daslook zijn eetbaar, maar ook de bloemen. Als je bladeren beginnen vervagen eens de bloei is begonnen, kan je de bloemen en later zelfs de groene zaden van de plant proeven. Bloemen en bladeren smaken echter veel intenser dan de zaden die vanwege hun aroma niet per se voor iedereen geschikt zijn.

Na de oogst zijn de daslookbladeren slechts heel kort houdbaar. Oogst daarom alleen de nodige hoeveelheid daslook. Omdat de bladeren maar een paar weken per jaar geoogst kunnen worden, loont het de moeite om ze te drogen (vb. met behulp van een voedseldroger of in de oven) en ze vervolgens fijn te malen. Vul die daarna in ondoorzichtige papieren zakken en stop die in luchtdichte potten of blikken. Deze methode is echter alleen geschikt voor liefhebbers van daslook die niet echt van een pittige smaak houden.

Als je de volle smaak van de daslookbladeren wilt behouden, is invriezen een betere methode. Als de daslook is fijn gesneden en werd verpakt in diepvrieszakjes, kan je het hele jaar door verse daslook in de keuken gebruiken. Je kan de bladeren ook verwerken tot daslookolie, daslookzout of een lekkere daslookpesto.