Ideeën voor de inrichting van een Japanse tuin

De Japanse notenboom komt oorspronkelijk uit China en is een bijzonder mooie bladplant om achterin het bloemperk van je Aziatische tuin aan te planten. In de herfst, wanneer de meeste planten uitgebloeid zijn, zorgen de bladeren van de Japanse notenboom voor een waar kleurspektakel. Ze krijgen een intense, lichtgele kleur die de boom en de grond eronder letterlijk doen gloeien. In hun natuurlijke habitat kunnen de bomen honderden jaren oud worden en een hoogte tot 40 meter bereiken. Hoewel dit in onze tuinen onwaarschijnlijk is, raden we je aan om tijdens de aankoop te letten op de informatie die vermeld staat op het plantenetiket. Er bestaan namelijk ook dwergvariëteiten die heel compact groeien en dus ideaal zijn voor aanplanting in potten.

Japanse azalea's behoren tot het geslacht van de rododendrons maar blijven veel compacter waarbij de bloemen veel dichter bij elkaar staan. De struiken worden 50 tot 100 centimeter hoog en hebben de neiging om breder te worden naarmate ze ouder worden. Kleine rassen kunnen zelfs in potten aangeplant worden. Van april tot mei maakt de Japanse azalea met haar kelkvormige bloemen heel wat indruk. Je hebt de keuze uit verschillende kleuren : roze, paars, knalrood, oranje of sneeuwwit. Deze verschillende kleuren kunnen ook in groepjes samen worden aangeplant. 

Azalea's geven de voorkeur aan een half-schaduwrijke locatie. Het mag echter niet te donker zijn om te vermijden dat de bloemen eronder gaan lijden. Ook te veel wind moet vermeden worden. Zoals alle rododendrons geeft de Japanse azalea de voorkeur aan een zure bodem met een lage pH. Dit kan je bereiken door een speciale bodemverbeteraar voor zuurminnende planten met de grond te vermengen of door een specifieke meststof voor zuurminnende planten toe te voegen.

Planten met donkerrode bladeren zijn een absolute must in een Japanse tuin. De compact groeiende sierpruim (Prunus cistena) is bijzonder geschikt voor de moestuin. Het boompje groeit ongeveer 10 centimeter per jaar en hoeft daarom zelden gesnoeid te worden. De meeste bomen bereiken een maximale hoogte van 2,50 meter.

De sierpruim is winterhard en voelt zich in zijn nopjes op een half-schaduwrijke plaats in de tuin. Toch heeft de boom nog meer in petto : van mei tot juni groeien er sneeuwwitte bloemen met donkerrode meeldraden die een mooi contrast vormen met de donkere bladeren.

Als haag, als achtergrondplant in het bloemperk of als privacyscherm naast het terras : bamboe is de absolute klassieker bij de inrichting van een Aziatische tuin. Echte bamboe (Bambusa) met zijn dikke, rauwe stengels is echter niet voldoende winterhard in onze contreien. Vooral als je van plan bent om bamboe in een pot aan te planten, moet je je vóór de aankoop goed informeren over de vorstbestendigheid van de afzonderlijke soorten.

In Centraal-Europa zijn vooral bamboevariëteiten zoals de niet woekerende Fargesia en de gouden bamboe (Phyllostachys) heel populair. Terwijl de Fargesia heel compact groeit en zonder probleem in een pot kan worden aangeplant, is de gouden bamboe eerder geschikt als omheining. De plant kan namelijk tot 10 meter hoog worden. Onder de grond blijkt deze bamboesoort echter ook heel sterk te groeien. De wortelstokken van de gouden bamboe verspreiden zich zo sterk, dat er na enkele jaren hele bamboebosjes in je tuin kunnen ontstaan. Of het nu als haag of op de achtergrond in de tuin wordt geplant - plant gouden bamboe altijd aan in kuipen of gebruik een stevige wortelbarrière. De Fargesia daarentegen kan direct in de tuin worden aangeplant.

Je had waarschijnlijk niet verwacht dat pioenrozen tot ons lijstje zouden behoren. Pioenrozen komen namelijk oorspronkelijk uit China. Hier maken ze al meer dan 2.000 jaar deel uit van de Chinese tuincultuur. Ze vonden hun weg naar Japan in de 6e eeuw en zijn nu een integraal onderdeel van het Japanse tuinontwerp. Van mei tot juni openen pioenrozen hun enorme bloemhoofdjes. Ze zijn verkrijgbaar in wit, roze, donkerrood, als gevulde of ongevulde variant.

In de winter trekt de plant zich helemaal terug in de grond en krijgt pas in het voorjaar verse, lichtgroene bladeren. In tegenstelling tot heel wat andere planten in de aziatische tuin houdt de pioenroos van veel zon en een portie kaliumrijke meststof net vóór het uitlopen in het voorjaar - deze meststof versterkt de celstructuur van de zachte plantendelen en zorgt ervoor dat de pioenroos de zware bloemhoofdjes beter kan vasthouden.

Van mei tot juli zorgt de Japanse iris voor bijzondere highlights aan de oevers van de vijver. De locatie dient zo zonnig mogelijk te zijn zodat de rechtopstaande stelen veel bloemen dragen. Vanwege de hoge waterbehoefte heeft de plant vooral in de zomer een vochtige bodem nodig. Als je geen vijver hebt, moet je de Japanse iris zeker in kleine kuipen aanplanten zodat het water zich hierin verzamelt en de grond steeds vochtig is. De plant vraagt ook een zure bodem. Hiervoor is een potgrond voor heideplanten uitermate geschikt.

Als het gaat om kleuren, dan heb je echt een brede waaier ter beschikking - en natuurlijk zien combinaties van verschillende kleuren er het meest indrukwekkend uit. Zo is er de klassieke variant in donkerpaars, maar bestaan er ook bloemen in witte, gele of lichtpaarse kleur. Vooral de drie- of vierkleurenvarianten met kleurverloop van wit over geel naar licht- of donkerviolet springen in het oog. Je vindt deze rassen onder namen zoals 'Angel Mountain', 'Dinner Plate Tiramisu', 'Freckled Geisha' of 'Dinner Plate Ice Cream Bare'.

Plantensoorten van het geslacht camelia zijn een vast onderdeel in een Aziatische tuin. In onze contreien moet je echter voorzichtig zijn want niet alle 300 soorten zijn voldoende winterhard. Bekende cameliasoorten zijn de theeplant (Camellia sinensis), waarvan groene en zwarte thee wordt gemaakt, en de Japanse camelia (Camellia japonica) die ook vaak Japanse roos wordt genoemd. Beide soorten overleven onze winters alleen in een koele, lichtrijke serre. Daarom zijn ze niet geschikt als tuinplant, wel als potplant.

De meeste soorten camelia's geven de voorkeur aan een half-schaduwrijk plekje onder bomen of struiken, maar ook in een pot op een half-schaduwrijk balkon of terras voelt de sierstruik zich goed. Camelia's zijn beschikbaar in enorm veel kleuren, van wit over roze tot donkerrood. Bovendien heb je de keuze tussen gevulde en ongevulde bloemen en tussen struikvormige planten en hoogstammen.

En wat bijzonder is : afhankelijk van de soort bloeien camelia's tussen november en mei, dus net in de maanden waarin er in de tuin amper planten zijn die de aandacht trekken met prachtige kleuraccenten.

Ligt je vijver op een zonovergoten plekje in de tuin? Dan zullen waterlelies zich daar heel goed thuis voelen en van juni tot september zorgen voor elegante blikvangers. Welke soorten waterlelies geschikt zijn voor je vijver hangt af van de diepte van de vijver : sommige waterlelies kunnen tot twee meter diep worden geplant, andere slechts ongeveer 40 centimeter. Op het plantenetiket lees je welke soorten geschikt zijn voor ondiepe oeverzones of het diepere midden van de vijver. Vooral winterharde waterleleis met grote bloemen zoals de felroze 'Escarboucle' zijn heel populair. De 'Colossea', de 'Sioux' of de 'Aurora' hebben een eerder zachtroze of perzikkleurige tint, maar er bestaan ook witte of donkerrode varianten.

Als je bij de aanleg van de Japanse tuinvijver een ontwerp met gele, bolvormige bloemen in gedachten had, dan kan je kiezen voor de Japanse waterlelie (Nuphar japonica). In onze contreien is deze plant helaas niet voldoende winterhard, maar hier is de gele plomp (Nuphar lutea) een waardig alternatief. Waterlelies kunnen slechts op tien tot twintig vlakke overzones groeien, ze zijn robuust, maar kunnen ook uitbundig groeien als ze zich goed voelen op hun standplaats.

Met een gemiddelde hoogte van drie tot vier meter is de rode esdoorn iets kleiner dan zijn groenbladige verwant. Dit maakt de plant heel geschikt voor aanplanting achterin bloemperken maar ook als solitaire plant in het gazon vormt de struik een prachtig element. De rode esdoorn heeft een zonnige tot half-schaduwrijke locatie nodig. Sommige soorten verkleuren in de loop van het jaar zelfs van licht naar donkerrood door de zonnestralen. Er bestaan nu ook varianten in oranje of paars, maar niet alle struiken zijn winterhard.

Als de aanplanting in een bloemperk te riskant is, kan je de rode esdoorn ook in een voldoende grote pot aanplanten. Daar heeft de plant voldoende water en voedingsstoffen nodig. De rode esdoorn heeft ondiepe wortels en zowel de bladeren als de takken zijn zo filligraan dat ze bij langere periodes van droogte snel beschadigd raken - hierdoor verdrogen de bladpunten snel en sterven complete takken af. Zorg er daarom vooral in de eerste jaren na de aanplanting voor dat de grond in de buurt van de kluit altijd voldoende vochtig is.

Als je van plan bent om een hibiscus in je Japanse tuin te integreren, moet je uitkijken naar de zogenaamde struik-, moeras- of tuinhibiscus (Hibiscus syriacus). Enkel deze hibiscussoorten zijn in onze contreien voldoende winterhard. Ze zijn beschikbaar in struikvorm maar ook als boompje van ongeveer 2 meter hoog. Het kleurenspectrum is heel breed : van wit over fel roze tot de meest voorkomende variant in blauw-violet. Bij bijna alle soorten contrasteren de witte meeldraden en een donkerrode kleur in het midden van de bloem met de kleur van de bloemblaadjes. Ook de gevulde varianten zijn heel populair dankzij de bloemen die een beetje doen denken aan bloemen uit crêpepapier. Helaas beginnen deze bloemen tijdens periodes van zware regen snel te rotten en vallen ze af doordat het water zich verzamelt tussen de blaadjes. Net daarom is een regenbeschut plekje meer geschikt voor de hibiscus.

Maar zelfs hibiscusplanten met slechts enkele bloemen staan graag in de volle zon, beschut tegen de wind (dicht bij een huismuur of een haag in de tuin). Ten laatste wanneer de sierboom in juli zijn talrijke bloemen opent, is de behoefte aan water heel hoog. Zorg dus dat er altijd voldoende water in de grond zit, anders zal de hibiscus zijn nog niet uitgebloeide knoppen laten vallen.

Hoe zit het eigenlijk met de hibiscussoorten in rood of oranje? Deze behoren tot de familie van de Chinese roos (Hibiscus rosa-sinensis) maar zijn in onze contreien niet voldoende winterhard. Je kan de plant ook als kamerplant in een pot houden en tijdens de warme zomermaanden van juli tot september op het terras plaatsen.