Granaatappel

Sappige, zoete granaatappels zo groot als je handpalm? Helaas moeten we je teleurstellen als je een granaatappelboom in pot hebt aangekocht. De granaatappelrassen die het fruit uit de supermarkt leveren, zijn niet voldoende winterhard om in onze contreien te overleven. Bovendien zijn onze winters bijna altijd te kort en te koud om het fruit in de herfst te laten rijpen. De teelt in een verwarmde serre of in een wintertuin is daarom meestal niet erg hoopgevend.

Om goed te kunnen overleven in centraal-Europese tuinen, moet een granaatappelboom klein genoeg zijn om in een pot te kunnen worden gekweekt. Dit is de enige manier om de plant te beschermen tegen wintervorst. Als je niet kan uitkijken naar een sappige oogst, wat dacht je dan van mooie bloemen en mini-granaatappels die eruit zien als de grotere soorten uit de supermarkt? Veel rassen met de naam 'Nana' bieden deze eigenschappen : 'Nana Gracilissima', 'Nana racemosa' of 'Nana Plena' worden slechts enkele meter hoog, groeien compact en vooral langzaam. De soort 'Punica granatum' is perfect voor op het balkon of terras. De zaden van de siergranaatappel zijn eigenlijk eetbaar, ook al zit er onder de dikke schil meestal weinig vruchtvlees. Na bijzonder lange en warme zomers kan je in juli of augustus een paar mini-granaatappels oogsten. In dit plantenportret ontdek je waarop je moet letten bij de aanplanting en de verzorging van de 'Punica Granatum Nana'.

Mini-granaatappelbomen geven de voorkeur aan een zonnig plekje. Hoe meer warmte en zonlicht de Punica Granatum krijgt, hoe beter de plant zal bloeien. Om het de granaatappelboom wat comfortabeler te maken, raden we je aan om de pot op een windvrij plekje te plaatsen. De nabijheid van een zuid-georiënteerde huismuur geeft de plant ook wat extra warmte omdat de muren de warmte weer uitstralen. Windbescherming en gereflecteerde warmte helpen de granaatappelboom om te ontkiemen, vooral in het voorjaar, wanneer het eigenlijk nog relatief koel is.

De ideale periode om een granaatappelboom aan te planten is het voorjaar, na de laatste vorst. Zo heeft het boompje tijdens de zomermaanden voldoende tijd om te aarden in zijn nieuwe omgeving.

Met een maximale groeihoogte van 1,5 meter is de siergranaatappel 'Nana' een sierlijke vertegenwoordiger van zijn familie. Voor een lang en gezond leven in een beperkte hoeveelheid grond moet de pot toch voldoende groot zijn. Bij de aanplanting moet de kluit aan de zijkanten minimaal vijf centimeter ruimte hebben. Daarnaast moet de pot diep genoeg zijn zodat de boom een gezond wortelnetwerk kan ontwikkelen.

Plan ook wat ruimte in voor een drainagelaag op de bodem van de pot. De granaatappelboom is namelijk erg gevoelig voor wateroverlast. Als het overtollige water niet gemakkelijk kan weglopen, zullen de wortels snel gaan rotten. Vóór de aanplanting kan je een laagje grove kiezels, enkele potscherven of een laagje hydrokorrels op de bodem van de pot strooien. Zo kunnen de drainagegaten onderin de pot niet verstopt raken.

Kies voor een goed drainerende potgrond, rijk aan mineralen. Speciale potgronden voor mediterrane planten zijn hier bijvoorbeeld heel geschikt. Ze bevatten een extra portie zand waardoor overtollig water beter kan weglopen. De kleimineralen in de potgrond slaan daarentegen water en voedingsstoffen op en geven deze terug vrij aan de plant wanneer die daar nood aan heeft. Als je een klassieke universele potgrond gebruikt, kan je er een portie zand doorheen mengen om zo de geschikte groeibasis voor je granaatappelboom te creëren.

Granaatappels werden oorspronkelijk in Iran, Afghanistan en Nood-India geteeld. Zo heeft de plant zich na enkele jaren tot een robuuste, houtige plant ontwikkeld die periodes van droogte gemakkelijk kan doorstaan. Siervariëteiten die compact groeien, zijn echter geënt met als doel zoveel mogelijk bloemen te vormen. Bovendien kunnen ze in potten en kuipen niet zoveel wortels vormen als ze willen door de beperkte ruimte. Vooral in de zomer, wanneer het warm is en de struik veel bloemen moet vormen, moet je dagelijks de grond controleren. In terracotta potten of kleipotten verdampt het meeste water voordat de planten het zelfs kunnen opnemen. Hierdoor kan het zelfs bij granaatappelboompjes in potten nodig zijn om meerdere malen per week water te geven.

Om ervoor te zorgen dat een granaatappelboom in potten of kuipen veel mooie bloemen en vruchten kan ontwikkelen, heeft de plant vanaf de maand maart veel voedingsstoffen nodig. In de vegetatieve fase van mei tot en met augustus voeg je best om de twee weken een portie vloeibare meststof aan het gietwater van je Punica Granatum 'Nena' toe. De voedingsstoffen in deze meststof kunnen direct door de plant worden opgenomen. Het is belangrijk dat de meststof naast stikstof - belangrijk voor de groei - ook fosfor en kalium bevat. Deze voedingsstoffen zijn verantwoordelijk voor de bloei en versterken de celstructuur van de plant. Dit verstevigt de granaatappel en geeft de plant meer weerstand tegen vorst en hitte.

Vanaf augustus is het belangrijk om de hoeveelheid meststof geleidelijk aan af te bouwen zodat de granaatappelboom kan rusten.

Mini-granaatappelboomjes in potten groeien vaak heel langzaam. Daarom is het niet nodig om regelmatig te snoeien. Als de kroon na enkele jaren te dicht groeit, waardoor er in de plant nauwelijks nog bladeren groeien, dan kan je het boompje in het voorjaar, net vóór het uitlopen, een beetje uitdunnen. Lange en volumineuze scheuten kunnen ook in de herfst worden verwijderd voordat het boompje naar het winterkwartier verhuist. Dode scheuten die naar binnen of overdwars groeien, kan je het beste na de winter (in het voorjaar) afknippen, wanneer de granaatappelboom meestal nauwelijks bladeren draagt en je alle takken duidelijk kan zien.

Granaatappelbomen kennen in hun land van oorsprong helemaal geen vorst, dus ook geen winterkwartier. De plant heeft het liefst het hele jaar door veel (zon)licht. Laat je granaatappelboom daarom zo lang mogelijk buiten staan en breng het boompje pas naar binnen als de eerste nachtvorst wordt aangekondigd. De granaatappelboom kan zelfs korte periodes van temperaturen tot -5°C verdragen, maar vermijd om het boompje hier meerdere nachten na elkaar aan bloot te stellen.

Omdat de granaatappelboom in onze contreien tijdens de winter zijn bladeren verliest, kan hij gemakkelijk op een donkere plaats overwinteren. Het ideale winterverblijf voor deze potplant is een kelder, een garage of een schuurtje met temperaturen van 5 tot 10°C. Op lange termijn mag het er echter niet kouder zijn dan 3°C.

Vanaf maart kan je geleidelijk aan meer water en meststof geven en je granaatappelboom langzaam aan terug aan het daglicht laten wennen. In eerste instantie is het verstandig om de plant maar enkele uurtjes per dag buiten te plaatsen. Vanaf mei hoef je je geen zorgen meer te maken over nachtvorst en kan de pot permanent op zijn zuid-georiënteerde plekje op het balkon of terras blijven staan.

Omdat de kleine siergranaatappelboompjes maar zeer langzaam groeien, hoef je ze zelden te verpotten. Als de boom de potgrond volledig heeft doorworteld (dit merk je bijvoorbeeld aan het feit dat er in de zomer vaker water moet worden gegeven - er is amper nog aarde die het gietwater kan opslaan), dan kan je verpotten. Potplanten worden ongeveer om de drie tot vier jaar in een verse portie potgrond verpot. Dit is eveneens de gelegenheid om te controleren of een grotere pot nodig is. Net als bij de aanplanting moet de grotere pot of kuip aan alle kanten vijf centimeter extra ruimte bieden. Ook de wortels hebben onderin de pot meer ruimte nodig om zich in de diepte verder te ontwikkelen.