Citrusplanten

Of het nu gaat om de vrucht, om vers geperst sap of verwerkt in gerechten : citrusvruchten zijn het hele jaar door erg populair. Het geslacht van citrusplanten (Citrus) behoort tot de wijnruitfamilie (Rutaceae) en komt oorspronkelijk uit Zuidoost-Azië. Het geslacht omvat heel wat verschillende groenblijvende plantensoorten. De soorten kunnen qua uiterlijk sterk verschillen : sommige citrusplanten groeien meer als een struik terwijl andere dan meer als een boom groeien. Afhankelijk van de soort en de standplaats kunnen citrusplanten tussen de 5 en 25 meter hoog worden. Ze zijn te herkennen aan de citrusvruchten die aan de struiken of bomen rijpen.

Citrusplanten creëren niet alleen een gemoedelijke mediterrane sfeer, ze verspreiden ook nog eens een heerlijke geur. Mits de juiste verzorging en voldoende geduld zullen je citrusplanten ook vruchten ontwikkelen. Er bestaan inmiddels tal van hybride-soorten : van de klassiekers zoals citroenen, clementines, limoenen of sinaasappelen tot pompelmoezen en zelfs minder bekende citrusplanten zoals satsuma en yuzu. Deze hybride-soorten vinden allemaal hun oorsprong in drie gewassen : de sukadeboom (Citrus medica), de pompelmoes (Citrus maxima) en de mandarijn (Citrus reticulata).

De meeste citrusplanten bloeien van maart tot augustus. Met hun meestal witte, stervormige bloemen - die ook nog eens een heerlijk ruiken - vormen ze een echte blikvanger. Ook de eetbare gele en oranje vruchten schitteren tijdens de zomer.

Citrusplanten houden van een zonnig en warm plekje. Toch moet je de wortels van je potplanten beschermen tegen de volle zon want die mogen niet oververhitten. Als de wortelkluit oververhit raakt, loop je het risico dat de wortels niet voldoende water meer kunnen opnemen en de plant verwelkt. Kleine tip : bedek de wortelkluit met een doek.

De vorstgevoelige planten worden bij voorkeur in potten gekweekt. Deze kan je dan op het balkon of terras, of dicht bij een raam van een verwarmde ruimte plaatsen. Voor citrusplanten die zijn aangeplant in de volle grond, moet je een regen- en windvrij plekje voorzien. Na enkele jaren en mits de juiste verzorging kunnen je citrusplanten 2 tot 4 meter hoog zijn.

Plant je je citrusplanten voor de eerste maal in een pot of kuip? Dan moet je de wortelkluit goed losmaken en de oude potgrond verwijderen. Alvorens je de plant in een voldoende grote pot met drainagegaten aanplant, moet je de bodem van de pot met een laagje hydrokorrels bedekken. Zo vermijd je wateroverlast en voorkom je dat de wortels gaan rotten.

Aanplanten doe je bij voorkeur van maart tot mei, afhankelijk van de weersomstandigheden. Jonge planten moeten om de twee jaar verpot worden. Oudere citrusplanten hoeven maar om de drie tot vier jaar verpot te worden. De grootte van de pot is niet zo belangrijk. Wat wel belangrijk is, is de potgrond. Citrusplanten hebben om de twee jaar een verse portie voedingsrijke potgrond nodig - je kan daarbij dezelfde pot gebruiken. We raden je wel aan om de pot grondig schoon te maken alvorens je die opvult met verse potgrond.

Citrusplanten in potten moet je dagelijks water geven, vooral op zonnige en warme dagen. Ze kunnen geen lange periodes van droogte of van constant hoge vochtigheid verdragen. Als de wortelkluit opdroogt, zullen de bladeren, bloemen en vruchten afvallen. Ook wateroverlast kan leiden tot bladval en kan er zelfs voor zorgen dat de scheuttoppen afsterven. Gebruik bij het begieten steeds middelhard leidingwater. Citrusplanten hebben namelijk een hoge calciumbehoefte. We raden je aan om het water even te laten staan, zodat het kan opwarmen tot kamertemperatuur. In de winter volstaat het om je planten één maal per maand water te geven.

Een portie meststof is essentieel om je citrusplanten na de winter klaar te stomen voor het komende seizoen en ze weer te laten ontkiemen. Citrusplanten moeten enkel tijdens de groeifase worden bemest. Dan zullen de voedingsstoffen goed worden opgenomen en gemetaboliseerd. Geef je citrusplanten daarom van maart tot en met oktober één tot twee maal per week een portie vloeibare meststof. De extra portie kalium en ijzer zal zorgen voor een gezonde ontwikkeling en een intensieve bloei en vruchtvorming.

Eenmaal je citrusplant is aangeplant in een voedingsrijke kwalitateitspotgrond, hoef je de eerste weken niet te bemesten. De potgrond bevat namelijk een rijke portie voedingsstoffen, zodat je plant gedurende meerdere weken wordt gevoed. In de herfst - als de vegetatieperiode voorbij is - hoef je niet meer te bemesten. Bij lage temperaturen zullen de planten namelijk nauwelijks voedingsstoffen uit de grond halen - overbemesting tijdens de rustfase in de winter zou de wortels bovendien kunnen beschadigen.

Hoe je je citrusplanten en andere mediterrane planten na de winter terug in topconditie krijgt, kan je in ons artikel "Hoe verzorg ik mijn mediterrane planten in het voorjaar?" nalezen.

Citrusplanten zijn heel gevoelig voor vorst en moeten daarom tijdens de winter naar een winterkwartier verhuizen. Als je plant is aangeplant in een pot, is dit natuurlijk heel eenvoudig. Afhankelijk van de plantensoort kies je een lichtrijke plek met temperaturen tussen 3 en 15°C zoals een serre of een trappenhal. Hoe kouder de ruimte waarin de plant staat, hoe donkerder het mag zijn. Als de ruimte echter te donker is, bestaat het gevaar dat de bladeren afvallen. Ook bij bladval zullen de planten zich herstellen - de bladeren lopen dan meestal in het voorjaar terug uit.

Tijdens de winter moet je het aantal gietbeurten tot een minimum beperken - om de 4 tot 6 weken water geven, is voldoende. Na de winterslaap zijn de citrusplanten nog erg gevoelig en moet je ze langzaam aan laten wennen aan de zon. Als ze te snel worden blootgesteld aan het felle zonlicht, kunnen de planten verbranden. Kleine tip : zet je citrusplant om te beginnen op een warme, bewolkte dag buiten. Zo krijgt ze voldoende tijd om te wennen aan het andere klimaat.

Wil je meer weten over de overwintering van balkon- en potplanten? Lees dan zeker ons artikel na.

In plaats van de citrusplanten radikaal te snoeien, raden we je aan om de scheutpunten van je planten regelmatig bij te knippen. Hierdoor zal je plant nauwelijks energie verliezen en zal ze mooie, compacte kronen vormen. Dit kan je ook in februari of maart doen, voordat de plant nieuwe scheuten vormt. Zorg voor een zo glad mogelijke snede - het is best mogelijk, dat een conventionele snoeischaar niet voldoende is.

Snoeien is heel belangrijk omdat dicht vertakte kronen ongunstig zijn voor de ontwikkeling van het fruit omdat ze geen zon en licht krijgen om te groeien.